Abstract:

Şuûbiyye erken dönem İslâm toplumunda Arapların üstünlük iddialarına karşı çıkan bir harekettir. Esasında bu faaliyet Arap kabileleri arasında etkin rol oynayan asabiye anlayışının bir sonucudur. Suûbiyye kavramı Kur’ân’da geçen “Biz sizi bir erkek ve dişiden yarattık, sonra tanışasınız diye sizi millet ve kabilelere ayırdık” âyetinden alınmıştır. Bu bakış açısına göre Şuûbiyye, millet ile kabileler, dolayısıyla bütün Müslümanlar arasında tam bir eşitliği savunan bir hareket demektir. Hicretin ikinci asrında (M 8. yüzyıl) görünürleşmeye başlayan bu hareket Hicretin 3. asrında (M.9 yüzyıl)zirve noktasına ulaşmıştır. Ermeni, Kıptî, Berberî ve Slav referansları barındırsa da Şuûbilerin pek çoğu Fars asıllıdır. Hareketinönemli temsilcileri ise, Beşşâr b. Burd, Ebû Firâs ve İbn Garsiya’dır. Câhız ve İbn Kuteybe gibi yazarlar ise Arapları savunmuş ve Şuûbîlerin iddialarına cevap vermişlerdir

Keywords: