Abstract:

Ceza yargılamasının amacı maddi gerçeğin adil yargılanma hakkına uygun yol ve yöntemlerle bulunmasıdır. Bu bağlamda, adli makamlar ceza yargılamasında maddi gerçeği araştırırken adil yargılanma hakkının sanıklara tanıdığı güvencelerle sınırlandırılmaktadır. Bu güvencelerden biri de masumiyet karinesidir. Temel insan hakları arasında gösterilen ve adil yargılanma hakkının özünü oluşturan masumiyet karinesi, birçok uluslararası belgede düzenlenmiştir. Bu karine, Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının bir unsuru olmakla beraber suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimsenin suçlu sayılamayacağına dair Anayasa’nın 38. maddesinin dördüncü fıkrasında ayrıca düzenlenmiştir. Masumiyet karinesi, sadece hâkim veya mahkeme kararlarıyla değil, kamu gücü kullanan diğer yetkililer/kurumlar tarafından da ihlal edilebilir. Öte yandan, devlet görevlilerinin açıklamaları veya kışkırtmalarına dayanan basın ve yayın organlarındaki yazılar veya bazı küçük düşürücü ifadeler nedeniyle masumiyet karinesinin ihlali söz konusu olabilir. Bu makalede, masumiyet karinesi Anayasa Mahkemesi içtihatları ışığında ele alınıp incelenecektir.Ceza yargılamasının amacı maddi gerçeğin adil yargılanma hakkına uygun yol ve yöntemlerle bulunmasıdır. Bu bağlamda, adli makamlar ceza yargılamasında maddi gerçeği araştırırken adil yargılanma hakkının sanıklara tanıdığı güvencelerle sınırlandırılmaktadır. Bu güvencelerden biri de masumiyet karinesidir. Temel insan hakları arasında gösterilen ve adil yargılanma hakkının özünü oluşturan masumiyet karinesi, birçok uluslararası belgede düzenlenmiştir. Bu karine, Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının bir unsuru olmakla beraber suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimsenin suçlu sayılamayacağına dair Anayasa’nın 38. maddesinin dördüncü fıkrasında ayrıca düzenlenmiştir. Masumiyet karinesi, sadece hâkim veya mahkeme kararlarıyla değil, kamu gücü kullanan diğer yetkililer/kurumlar tarafından da ihlal edilebilir. Öte yandan, devlet görevlilerinin açıklamaları veya kışkırtmalarına dayanan basın ve yayın organlarındaki yazılar veya bazı küçük düşürücü ifadeler nedeniyle masumiyet karinesinin ihlali söz konusu olabilir. Bu makalede, masumiyet karinesi Anayasa Mahkemesi içtihatları ışığında ele alınıp incelenecektir.

Keywords: