Abstract:

Halıya dokuma sanatı içinde karakterini veren ilk düğümlü teknik örneği Orta Asya‟da Türklerin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmıştır. Bu eşsiz sanat Anadolu‟da ilk parlak dönemini Selçuklular eliyle yapılan düğümlü halı dokumacılığıyla yaşamıştır. Türk halı sanatının ikinci parlak dönemi ise; XVI. yy.‟da Uşak ve çevresinde dokunan madalyon motifi ve çiçekli kompozisyonların yer aldığı halılarla başlamıştır. Türk halıları içindebüyük ve tanınmış grup olan Uşak halıları, Avrupalı ressamların tablolarında sık sık tasvir edilip XVIII. yy. sonuna kadar çok tutulduğu halde envanter kayıtlarında Uşak adı geçmez ve bunlar Türk halıları diye bilinir. Aslanapa (2005,s.8). XV.yy. ortasından başlayarak; şimdi Londra National Gallery‟de bulunan Gentile Bellini‟nin “Bakire ve Baştacı Çocuk” adlı yağlıboya resminde olduğu gibi, XVIII. yüzyıl sonuna değin sık sık ince ayrıntılarla betimlenmiştir. Uşak halılarını resimleyen Avrupalı ressamların arasında İtalyan Rönesans sanatçılarından Paris Bordone, Lorenzo Loto, Hans Holbein, Johannes Vermeer, Gerard ter Bourch hemen ilk akla gelen isimlerdir. Kayıtları bulunamayan çoğu Uşak halısının üslupları ve yapılış tarihleri; bir resim elemanı olarak resim sanatında yer alan Uşak halıları yardımıyla, halı sanatı uzmanlarınca tespit edilmiştir. Halı sanatı tarihinde çok zengin çeşitleri bulunan Uşak halılarınınçok resmedilenleri arasında: Küçük Örnekli Birinci Tip Holbein Halıları ile,II.Tip Holbein veya Lotto Halıları olarak adlandırılan halı tipi ve iki ana grup; “Madalyonlu” ve “Yıldızlı” Uşak halıları bulunur

Keywords: