Abstract:

Cinsel haklar ve üreme hakları, temel insan haklarındandır. Sadece kadına özel tanımlanmamış bir hak olmakla birlikte, toplumda kadının sosyal, ekonomik durumu, bu hakkın kullanımında kadını ayrıcalıklı ele almayı gerektirmektedir. Bu gerekçeyle uluslararası komiteler tarafından çeşitli tarihlerde “cinsel haklar ve üreme hakkı” üzerine pek çok bildirge yayınlanmıştır. Yayınlanan tüm bu bildirgelere imza atan hükümetler cinsel haklar ve üreme haklarını korumakla yükümlüdürler. Türkiye uluslararası bu bildirgelere hiçbir çekince koymadan imza atmış olmakla birlikte; kadını rızası dışı evlendirme, çocuk gelinler, kuma, cinsel şiddet, kadının bedeni ile ilgili kararlara katılımı, gençler için cinsel eğitim ve cinsel yönelim gibi konularda, son yıllardaki yasal düzenlemelere rağmen halen bazı hak ihlalleri yaşanabilmektedir. Bu makalede, üreme sağlığı ve cinsel sağlığı tehdit eden bu ihlaller ve bu ihlallerin önlenmesinde, hakların savunulması ve kullanılmasında büyük rolü olan sağlık profesyonellerinin rolleri tartışılmıştır.

Keywords: