Abstract:

Yirminci yüzyılın başlangıcında yönetim muhasebesinin yükselişi, daha iyi bir iş yönetiminin gerçekleştirilmesi için önemli bir olay olarak yorumlanmaktadır. Yönetim muhasebesi, zamanla işletmelerin giderek karmaşıklaşan ihtiyaçlarına daha iyi hizmet eden birçok teknik sunmuştur. Ayrıca geleneksel maliyet yöntemlerinin mal ve hizmetlerin hesaplanmasında yetersiz kalması çağdaş maliyetleme yöntemlerinin geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır. Hedef maliyetleme yöntemi de bu yeni yüzyılda geliştirilen en etkili maliyet yöntemlerinden biridir. Bu yöntem, yararlı ve verimli bir yönetim aracı olarak, maliyetleri yönetmek, ürün planlama ve tasarımının ilk aşamasında ürünlerin ana maliyetlerini azaltmak ve uzun vadeli kâr elde etmek için kapsamlı bir yaklaşıma sahiptir.Hedef maliyetleme, 1960’larda Japon maliyet yönetiminden geliştirilmiştir. O zamandan beri, hedef maliyetleme yönteminin işletmelerce kullanımı çok daha yaygın hale gelmiştir. Basitçe açıklamak gerekirse, hedef maliyetleme, gelecekteki ürünler için hedef fiyatı ve hedef kârı belirlemektedir, bunlar arasındaki fark ise hedef maliyeti vermektedir. Hedef maliyetin elde edilemediği durumlarda, maliyetleri azaltmak için değer mühendisliği kullanılır. Ürün henüz tasarım aşamasındayken gelecekteki maliyetinin ne olması gerektiği planlanmakta ve tüketici istekleri doğrultusunda maliyetler kontrol altına alınabilmektedir.Bu çalışmanın amacı, bir denim kumaş üreten tekstil işletmesinde hedef maliyetleme yönteminin uygulanabilirliğini araştırmaktır. Çalışmada, verilerin detaylı şekilde analiz edilebilmesi için araştırma yöntemlerinden vaka çalışması tercih edilmiştir. Bu doğrultuda, işletmede öncelikle tanımlayıcı vaka çalışması yapılmış ve bu kapsamda işletmenin mevcut maliyet sistemi ve üretim iş akışı incelenmiştir. İşletmede hali hazırda geleneksel maliyet artı fiyatlama yöntemi kullanılmaktadır ve daha önce hedef maliyetleme ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Daha sonra keşifsel vaka çalışması yapılarak işletmede yerinde incelemeler yapılmış ve muhasebe, üretim, satış ve pazarlama sorumlularıyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilerek işletmede hedef maliyetleme yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, işletmede hedef maliyetleme yönteminin uygulanması ile üretim sürecinde hangi maliyetlerin kontrol altına alınması gerektiği ve hangi maliyetlerin azaltılabileceği tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışmada elde edilen bulgular ile müşteri beklentileri doğrultusunda hangi faaliyetlere fazla yatırım yapıldığı veya hangi faaliyetlerde iyileştirme yapılması gerektiği konusunda da işletmeye bazı tavsiyelerde bulunulmuştur.

Keywords: