Abstract:

Asıl adı Abdurrahman olan İbn-i Haldun, 1332 tarihinde Tunus’ta dünyaya gelmiş, 1406 yılında Kahire’de vefat etmiştir. Dedesi Haldun’dan dolayı Haldun’un oğlu anlamında kendisine İbn-i Haldun denilmektedir. Tarih felsefesi ve sosyolojinin kurucusu olan ibn-i Haldun, meşhur eseri Mukaddime’yi 1374 yılında tamamlamıştır. Çevrenin insan üzerine olan büyük etkisini “coğrafya kaderdir” diyerek özetleyen İbn-i Haldun tabiat şartlarının insan hayatının her alanına olduğu gibi ahlak ve karakterine de olan etkisini Mukaddime adlı eserinde örnekleriyle açıklamıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizinin kullanıldığı araştırmada, Mukaddime’den yola çıkarak İbn-i Haldun’a göre ahlak ve şahsiyete etki eden unsurlar incelenmiş kaynak bir kişi olarak, İbn-i Haldun’un tespitlerinin ahlak ve karakter çalışanlar için bir rehber vazifesi göreceği düşünülmüştür. Araştırma sonucunda ibn-i Haldun’a göre, tabiat şartları, meslekler, yeme içme alışkanlığı, kanunlar, otorite, göçebelik şehirlilik, eğitim, lüks ve sefahat içinde yaşama gibi etkenlerin insan ahlak ve karakterinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda alanda çalışmaları olan uzmanların görüşleri ve çeşitli araştırma sonuçları ile İbn-i Haldun’un görüşleri karşılaştırılmıştır.

Keywords: