Citation Number
5
Views
32
Downloands
11
Türklerin İslamiyet öncesi döneme ait inançları ile İslamiyet sonrası inançlarının harmanlanmasından oluşan halk Müslümanlığından söz edilmektedir. Halk Müslümanlığının sosyal tarihi bütün milletlerde benzer şekilde olagelir. Miraç ise, İslam dünyasının kutsal gecelerinden biri olarak kabul edilir. Miraç Kur’an’da ana hatlarıyla verilir. Tefsir, hadis ve siyerlerin yanı sıra edebiyata ve sanata yansıyan miraçla ilgili çok zengin bir külliyat mevcuttur. Miracı sadece bir rüyaya bağlayan ilahiyatçılar olduğu gibi, Peygamberin bedenen ve kısa bir zaman içinde olağanüstü bir mucize gerçekleştirdiği yönünde farklı kabulleri olan bilim insanları vardır. Burada farklı görüşler bir yana bırakılmış, Türklerin miraç içine dâhil ettikleri olağanüstülükler ele alınmıştır. Miraç gibi muhteşem bir olay Türk Müslümanlığını derinden etkilemiştir. Eski inançlar, miraç aşamaları içine yerleştirilir. Mevlâna, Hacı Bektaş-ı Veli ve Hz. Ali gibi dini; Satuk Buğra Han gibi devletli şahsiyetler aracı kişiler olur. Bu isimlerin kültür tarihindeki saygın yerleri, miraç anlatılarına da taşınır. Bu aracı kişiler hakkında anlatılanlar çoğu zaman sorgulanmaz. İslam inancı içinde varmış gibi kabul edilir. Hz. Muhammed miraç yolunda cenneti, cehennemi görür, yedi kat gök çıkar ve her bir gök katında bir peygamberle görüşür. En sonunda Allah’la olan buluşmaları anlatılır. Bu çıkış aşamalarının içinde hiçbir dini kaynakta yer almayan görüşmelerin yapıldığına şahit olunur. Bunlar arasında sırayla Mevlâna, Satuk Buğra Han, Hacı Bektaş-ı Veli’nin “Besmele Şerhi,” adlı eseri ve Alevi kültüründeki “Kırklar Cemi”nin kutsal öyküsü sayılabilir. Biri mutasavvıf, biri hükümdar, biri Hz. Ali olmak üzere miraçta Peygamberin gördüğü şahsiyetlerdir. “Besmele Şerhi”nde Hacı Bektaş-ı Veli, Peygamber ile yaratan arasındaki buluşmaların ve konuşmaların ayrıntılarını verir. Bu görüşmeler dini olmanın yanında mitolojik kökenlerle içi içe girmiştir. Ruhu dünyaya inmeden önce miraçta, Peygamber Ebubekir soyundan bir gelecek olan Mevlâna’yı görür. Onun dış görünüşü ve adı ayrıntıları ile anlatılır. Dokuzuncu gök katı İslam öncesi inançları ile örtüşür. Satuk Buğra Han, atlı ve savaşçı görünümüyle miraçta boy gösterir. 330 yıl sonra dünyaya gelecek olan ruhun Türkistan diyarına İslamiyet’in yayılacağı anlamına gelir. Türklerin İslam’a yönelmelerinde ve geçişlerinde efsanevî tarihin önemli bir yeri bulunur. Hacı Bektaş-ı Veli’nin pedagojik bir tavırla anlattığı eserinde, Peygamberin ağzından farklı renkte çıkan üç kuştan söz edilir. Kuşlar Peygamberin ağzından sırayla çıkar, büyür, denize dalar, su sıçratır; damlalarındaki nurlardan melekler yaratılır. Besmelenin önemi anlatılırken bir yandan da halkın anlayacağı örnek ama mitik evrenden yararlanılır. Kırklar Cemi Alevi kültürünün en önemli ayin-i cem öyküsüdür. Miraçta Peygamber bir aslan görür. Bu aslana yol vermesi için fırlattığı yüzüğü, kırklar ceminde Ali’nin parmağındadır. Sünni kültürdeki gibi, Alevi kültürünün efsanevî tarihi mitik unsurlarla bezenir.
It is mentioned about the folk Islam, which consists of mixing the beliefs of the Islam with the beliefs of before Islam. The social history of popular Islam is similar in all nations. Miraj is considered as one of the holy nights of the Islamic world. Ascension is given in the main lines in Qur’an. In addition to commentary, hadiths and prophetic biography, there is a rich collection of reflected in literature and art. Just as there are theologians who have linked the miraj to just one dream, there are scientists with different acknowledgments that the prophet performed an extraordinary miracle physically and in a short time. We will leave these different opinions aside. In this article, the extraordinary things that the Turks included in the miraj were discussed. A magnificent event such as miraç deeply affected Turkish Islam. Ancient beliefs are placed within the ascension stages. Clergymen like Mevlâna, Hacı Bektaş-ı Veli ve Hz. Ali and satatesmen like Satuk Buğra Han become intermediary persons. The respected places of these names in the history of culture are also carried to the ascetic narratives. What is told about these intermediaries is often not questioned. It is considered to be within the belief of Islam. Hz. Muhammad sees heaven and hell on the path of miraj, emerges seven skies, and talks to a prophet on each celestial floor. Finally, their meeting with God is told. It is witnessed that interviews, which are not included in any religious sources, are held within these exit stages. Among them are Mevlâna, Satuk Buğra Han, Hacı Bektaş-ı Veli’s work titled “The Basmala Commentary,” and the sacred story of the forties meeting in Alevi culture. One is sufis, one is ruler, one is Hz. Ali, including Ali, are the figures that the Prophet saw. In “Basmala Commentary”, Hacı Bektaş-ı Veli details the meetings and talks between the prophet and the creator. These interviews are intertwined with mythological origins in addition to being religious. Before the soul descent to the world Prophet sees Rumi who the future descendant of Abu Bakr in the ascension. His appearance is explained in detail. The ninth sky floor overlaps with pre-Islamic beliefs. Satuk Buğra Han appears in the ascension with his horseman and warrior appearance. The spirit, who will be born 330 years later, will spread Islam to the land of Turkestan. The legendary history has an important place in the orientation and transition of the Turk to Islam. It is mentioaned about three birds that came out of the prophet’s mouth with differrent colors in the work that Hacı Bektaş-ı Veli narrates with a pedagogical manner. Birds take turns out of the Prophet’s mouth, grow, dive into the sea, splash water Angels are created from the light in their drops. While explaining the importance of the Basmalah, the sample universe that the public can understand is used. Kırklar Cemi is the most important ritual story of Alevi culture. The Prophet sees a lion in Miraç. As in Sunni culture, the legendary history of Alevi culture is embellished with mythical elements.
Field : Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
