Citation Number
5
Views
50
Downloands
11
Bir ülkenin sağlık durumu düzeyi o ülkenin gelişmişlik düzeyini yansıtan önemli bir göstergedir. Bu nedenle ülkelerin sağlık durumu göstergelerinin kıyaslanması ile elde edilecek bulgular önemli bilgiler sağlayacaktır. Bu kıyaslamalar yapılırken ülkelerin benzer özelliklere sahip ülke grupları içerisinde değerlendirilmesi, daha gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlenmesini sağlayacaktır. Bu doğrultuda çalışmada Dünya Bankası’na üye ülkelerin sağlık risk faktörleri bakımından homojen olarak gruplandırılması ve elde edilen bu gruplardaki ülkelerin sağlık durumu göstergeleri bakımından sıralanması amaçlanmıştır. Buna göre öncelikle PM2,5 hava kirliliği, temel içme suyu hizmetleri kullanımı, yetersiz beslenme prevalansı, sigara içme prevalansı, kişi başına toplam alkol tüketimi, yetişkinlerde yetersiz fiziksel aktivite prevalansı ve yetişkinlerde obezite prevalansı olmak üzere toplam yedi risk faktörü temel alınarak k ortalamalar yöntemi ile R programında kümeleme analizi yapılmıştır. K ortalamalar algoritması kullanılarak yapılan kümeleme analizi sonucunda 122 ülkenin 38’i birinci kümede, 84’ü ise ikinci kümede yer alacak şekilde kümelenmiştir. Kümeleme analizi sonrasında doğumda beklenen yaşam süresi, 60 yaşında beklenen sağlıklı yaşam yılı, anne ölüm oranı, bebek ölüm oranı, 30 ve 70 yaşları arasında CVD, kanserdiyabet veya CRD mortalitesi, hanehalkı ve çevredeki hava kirliliğine bağlı mortalite ve sakatlığa ayarlanmış yaşam yılı olmak üzere toplam yedi sağlık durumu göstergesi; CRITIC ve Ortalama Ağırlık gibi iki farklı kriter ağırlıklandırma yöntemi ile Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden TOPSIS ve EDAS yöntemleri bütünleşik uygulanarak dört farklı öncelik sırası belirlenmiştir. Belirlenen sıralamalar veri birleştirme yöntemi olan Borda Sayım algoritmasıyla birleştirilerek bütünleşik tek bir sıralama elde edilmiştir. Buna göre birinci kümede sırasıyla Sri Lanka, Vietnam ve Çin ilk sıralarda yer alan ülkeler olurken; Sierra Leone, Nijerya ve Lesotho ise son sıralarda yer alan ülkeler olmuştur. İkinci kümede ise sırasıyla Norveç, Avustralya, Lüksemburg ve İsveç ilk sıralarda yer alan ülkeler olurken; Kiribati, Endonezya ve Filipinler ise son sıralarda yer alan ülkeler olmuştur.
The level of health of a country is an important indicator that reflects the level of development of that country. Therefore, the findings obtained by comparing the indicators of the country’s health status will provide important information. When comparisons are made, the assessment of countries within groups of countries with similar characteristics will make them more realistic and achievable. In this regard, the study aimed at the World Bank’s homogeneous grouping of member countries in terms of health risk factors and the ranking of countries in these groups in terms of health status indicators. According to this, first and foremost, on the basis of PM2.5 air pollution, the use of basic drinking water services, the prevalence of insufficient nutrition, the prevalence of smoking, the total alcohol consumption per person, the prevalence of insufficient physical activity in adults and the prevalence of obesity in adults, the total of seven risk factors, the average k method and the accumulation analysis in the R program were carried out. According to the K average algorithm analysis, 38 of 122 countries are set to be in the first and 84 in the second. The total of seven health conditions indicators, including the expected life of birth, the expected healthy life year at the age of 60, the mother’s death rate, the baby’s death rate, the CVD between the ages of 30 and 70, cancer or CRD mortality, the mortality and disability related to air pollution in the household and the environmental year of life; the two different criteria of weighting methods such as CRITIC and average weighting methods, the multi-criteria decision making methods, the TOPSIS and the EDAS methods, and the four different priorities are defined by integrated application. The defined rankings are combined with the Borda Calculation algorithm, the method of data aggregation, and a single integrated ranking is obtained. Sri Lanka, Vietnam and China were ranked first, while Sierra Leone, Nigeria and Lesotho were ranked last. In the second group, Norway, Australia, Luxembourg and Sweden were ranked first, while Kiribati, Indonesia and the Philippines were ranked last.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
