Abstract:

Yıllardan beri birbirine kapalı duran, birbirini görmeden duymayan yaşayan kardeşlerin birbirinden haberdar olmasıyla beraber Türk topraklarında yaşayan kavimler tanışmaya ve kucaklaşmaya başlamıştır. Çeşitli alanlarda devam eden bu kucaklaşma sözlük çalışmalarıyla da devam etmiştir. Türkiye Türkolojisinde ilk dönem Türk lehçeleri sözlükçülük çalışmaları Hüseyin Kazım Kadri’nin “Büyük Türk Lügati” ile başlamıştır. İlk dönem Türk lehçeleri sözlük çalışmaları 1940’lı yıllara kadar Türkiye dışında hazırlanan sözlüklerin çevirisi şeklinde yapılmıştır. 1980’li yıllardan itibaren yeniden canlanmaya başlayan bu alanın ilk meyvesi Hayati Develi’nin “Azeri Türkçesi Lügati” adlı tez çalışmasıdır. Bu sözlük Güney-Batı (Oğuz) Grubu Türk Lehçelerinden olan Azerbaycan Türkçesiyle ilgili Türkiye’de yapılan ilk sözlük çalışmasıdır. Sözlüklerin içinde ne kadar kelime olduğu sözlüklerin değerlendirilmesi açısından son derece önemlidir. Bir dilin kelime hazinesi sözlüğündeki kelimelerin sayısıyla değerlendirilmektedir. Biz de bundan yola çıkarak Türk lehçeleri üzerine yazılmış sözlüklerin söz varlığını araştırma yoluna gittik. Bu çalışmamızda Azerbaycan Türkçesi üzerine yazılmış sözlüklerin kelime sayıları sayılacak, özellikleri ortaya koyulacak ve sözlüklerin tanıtımları yapılacaktır.

Keywords: