Abstract:

Gelibolulu Mustafa Âlî, Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyıldaki en önemli aydın, tarihçi, edebiyatçı ve bürokratlarından biridir. Divân kâtipliği, tımar defterdarlığı, sancak beyliği vs. gibi, devletin değişik yönetim kademelerinde önemli vazifeler ifa etmiştir. Mustafa Âlî’nin hayatı ile ilgili bilgilerin esas kaynağını, müellifin Nasîhatu’s-Selâtîn isimli eseri teşkil etmektedir. Müellif, bu eserinde kendi hayatı hakkında çok önemli bilgiler vermektedir. Yazın dünyamızda Mustafa Âlî’nin hayatı hakkında bazı önemli çalışmalar yapılmıştır. Ancak onun eserleri hakkında kayda değer detaylı ve güncel bir çalışma bulunmamaktadır. Çok yönlü bir münevver olan Mustafa Âlî, siyaset, tarih, edebiyat, ahlâk ve tasavvuf gibi birçok alanda önemli eserler kaleme almıştır. Gelibolulu ile ilgili bugüne kadar yapılan çalışmalarda, eserlerinin ya bazıları ya da sadece eserlerinin isimlerinin zikredilmesiyle yetinilmiştir. Bazı çalışmalarda ise ciddi bir araştırma yapılmadan, aynı eserin farklı nüshaları farklı eserlermiş gibi ele alınmıştır. Bu eserlerin yazmalarının mevcut olup olmadığı, mevcut ise hangi kütüphanelerde yer aldığı ve bu eserler hakkında bir çalışma olup olmadığı hakkında yeterli bir bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Mustafa Âlî’nin hayatı ve ilmi şahsiyeti hakkında derli-toplu bir bilgi verdikten sonra, kendisine ait olduğunu bildiğimiz eserlerin yazmalarının hangi kütüphanelerde (bölüm, numara) olduğu, matbu ise nerede ve ne zaman basıldığı, eser üzerine geniş bir çalışma yapılmış ise bu çalışmaların başlıcalarının hangileri olduğu hakkında bilgi sunulmaktadır.

Keywords: