Abstract:

Destanlar, yaşadığı çağa tanıklık eden milletlerin hayatında derin izler bırakmış olayları, zaferleri, felâketleri, millî duyguları dile getiren manzum eserler olmanın yanında geçmiş hakkında günümüze bilgi aktaran birer araçtır. Bu çalışmada, Türk destanlarında çocuk imgesinin belirlemesi ve Türk toplumlarının çocuğu nasıl algıladığının ortaya konması amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği ile yürütülmüş ve alan yazınında yapılan sınıflandırmalardan yararlanılarak çalışmaya geçmişten günümüze kadar gelen 16 Türk destanı dâhil edilmiştir. Birçok sınıflandırılması yapılan Türk destanları alanyazında yapılan sınıflandırmalardan yararlanılarak; Oğuz Kağan Destanı, Alp Er Tunga Destanı, Bozkurt Destanı, Atilla Destanı, Ergenekon Destanı, Türeyiş Destanı, Göç Destanı, Yaratılış Destanı, Şu Destanı, Saltuk Buğra Han Destanı, Manas Destanı, Cengizhan Destanı, Ediğe Destanı, Seyyid Battalgazi Destanı, Köroğlu Destanı, Danişmend Gazi Destanı, Dede Korkut Hikayeleri çalışmaya dahil edilmiştir. Destanların analizinde öncelikle belirlenen destanların orijinalliği incelenmiştir. Daha sonra üç araştırmacı tarafından incelenen destanlarda çocuğa ilişkin anlatımlar belirlenmiş ve bu anlatımlardan yola çıkarak tema ve alt temalar oluşturulmuştur. Üç araştırmacı arasında uyuşum yüzdesi % 81,55 olarak hesaplanmıştır. Destanlar çocuk isteği, çocuğun doğumu, çocuğun özellikleri, çocuğun büyümesi, çocuğun eğitimi, çocuktan beklentiler ve çocuğa saygı olmak üzere yedi tema ve bunlara ilişkin alt temalara ayrılmıştır. Tema ve alt temalara ilişkin elde edilen bulgular literatürle desteklenerek tartışılmıştır.

Keywords: