Abstract:

Uçaklar 20’nci yüzyılın başında icat edilen önemli gelişmelerden biridir. Bu tarih Osmanlı Devleti’nin son zamanlarına denk gelmektedir. Mustafa Kemal Atatürk’ün ise mesleki hayatının ilk yıllarına rastlamıştır. Mustafa Kemal Atatürk’ün havacılıkla teması 1910 yılında Fransa’da icra edilen Picardie Manevralarında olmuştur. Atatürk burada uçakların önemini takdir etmiştir. Subaylık hayatının büyük çoğunluğu savaşlarda geçtiğinden uçaklarla da sürekli karşılaşmış ve uçakların gücünü taktir etmiştir. Türk Devleti uçağı askeri alanda ilk defa Balkan Savaşlarında kullanmıştır. Osmanlı Devleti, Almanya safında dâhil olduğu Birinci Dünya Savaşı’nda Alman Hava Pilot Binbaşı Serno, Türk Hava Kuvvetlerinin komutanlığını yapmıştır. Osmanlı Devleti ordusu envanterine 1912–1918 arasında yaklaşık 450–500 uçak alınmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Türk havacılığı teşkilatında küçülmeye gidilir ve yeniden yapılandırılır. İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u işgali sonrasında ise tamamen lağv edilmiştir. Osmanlı Devleti döneminde hava harp Sanayii alanında bir çalışma başlatılamamıştır. İstiklâl Savaşı yıllarında Büyük Millet Meclisi’nin teşkilatını kurduğu ilk birimlerden birisi Hava Kuvvetleri Teşkilatı olmuştur. İstiklâl Savaşı’nda, Yunanlıların hava gücü daima baskı altında tutulmuş, düşman uçakları Türk cephesine yaklaştırılmamıştır. Atatürk, askerlik hayatındaki tecrübeleri ve öngörüleri ile havacılığın öneminin farkına varmıştır. Bunun için, havacılığın Türkiye’nin bağımsız ve güçlü bir devlet olması yolunda önemli müesseselerden biri olmasına hayatı boyunca önem vermiştir. Ancak dışarıya bağımlı ve gerektiğinde kaynakları kurutulabilecek askeri havcılığın bir devlet için yetersiz olacağı da öngörüldüğü için 1923-1938 yılları arasında hava harp sanayiine de önem verilmiştir. Diğer taraftan uçan bir Türk gençliği semaların güvencesi olarak görülmüştür. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması sonrası havacılık özel bir ilgi alanı olmuş ve her zaman gündemde yer almıştır. Türk Hava Kuvvetlerinin güçlendirilmesine önem verilirken, hava endüstrisinin Türkiye’de kurulmasına da özel önem verilmiştir. Atatürk tarafından söylenen “İstikbal Göklerdedir” sözü ise, bir stratejist olarak geleceğe olan öngörüsündeki haklılığını bugün de sürdürdüğünü göstermektedir.

Keywords: