Abstract:

Halep Ahkâm Defterleri 1742-1881 yılları arasında Halep ve çevresinde çözüme kavuşturulamayan davaları içermektedir. Yerel mahkemelerde halledilemeyen davalar, Divan-ı Hümayun’un devletin en yüksek yargı mercii olması sebebiyle burada sonuçlandırılmıştır. Divan-ı Hümayun hangi milletten ve dinden olursa olsun herkesin şikâyetlerini ilettiği bir çözüm merkezdir. Merkezi otoritenin zayıflaması kanunsuz uygulamaların artmasına sebep olmuştur. Bu durum şikâyetlerin artışını beraberinde getirmiştir. Merkeze iletilen şikâyetler daha önce Mühimme Defterlerine kaydedilmiş ancak 1649 yılından itibaren Şikâyet Defterleri adıyla yeni bir defter türü ihdas edilmiştir. 1742 yılında ise Ahkâm Defterleri oluşturularak soruna hızlı çözüm üretmek amaçlanmıştır. Bu defterlerde halkın başlıca şikâyet konuları olan alacak-verecek, tımar, vakıflar, adi suçlar, yönetici sınıflara yönelik şikâyetler, eşkıyalık hadiseleri ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Ahkam defterleri halkın sorun olarak gördüğü noktalar ve devletin soruna yaklaşımını yansıtan önemli bir bilgi kaynağıdır.

Keywords: