Abstract:

İran İslam Cumhuriyetinin Anayasası, yargı bağımsızlığı ilkesine esasen, yargı organının toplumda adaleti sağlamakla yükümlü olduğunu vurgulayarak yargı fonksiyonunu, bireylerin kişisel ve sosyal hakların güvencesi olarak tanımlamıştır. İran Anayasası kamu kurumlarının işlem ve eylemlerine karşı “İdari Adalet Divanı” adı altında bir denetim mekanizması öngörmüştür. İdari Adalet Divanı’nın temeli “Şurayı Devlet” olarak Meşrutiyet döneminde (1906-1924) atılsa da bugünkü anlamıyla varlığını ilk defa 1979 İran İslam Devrimi ile ortaya koymuş oldu.  Uzun bir geçmişe sahip olan İdari Adalet Divanı bir yargı organı olarak aslında amacına ulaşmış değildir. İran’ın hukuk sistemi, idarenin yargısal denetimini, tam olarak adli yargının dışında, dahası kendine özgü kuralları ve yargılama usulü olarak gerçekleştirememiştir. İran’da idari yargı kuruluşu olarak tek bir mahkeme olan İdari Adalet Divanı bulunmaktadır. İdari Adalet Divanı hem ilk derece mahkemesi, hem de temyiz görevi yapmaktadır. Araştırmamızda genel olarak İran İslam Cumhuriyeti’nin yargı kuruluşları ele alındıktan sonra  “İdari Adalet Divanı” adı altında İran’ın idari yargı sistemi açıklanmaya çalışılmaktadır. 

Keywords: