Abstract:

Bir toplumu meydana getiren bireylerin, belli koşullarda bir araya gelmesini ya da ayrışmasını sağlayan çeşitli sosyolojik unsurlar mevcuttur. Ekonomik şartlar, insanların kendi sosyal çevrelerini oluşturmalarındaki önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir.  Bazı insanların ya da grupların çeşitli sebeplerle toplumun diğer kesimlerince ötekileştirilmesi sosyal dışlanma kavramını meydana getirmiş, 20. yüzyılın son çeyreğinde ise yoksulluk sosyal dışlanma kavramının merkezine yerleşmiştir. Sosyal dışlanmanın yoksullukla ilişkisi sosyolojinin konusu olmakla birlikte, şiirleriyle alt sınıf insanların sözcüsü olma rolünü üstlenen pek çok halk şairi ve âşık da şiirlerinde bu toplumsal soruna değinmiştir. Bu şairlerden biri de Âşık Eşref olup Eşref’in şiirlerinde sosyal dışlanma- yoksulluk ilişkisi çok geniş bir yer tutmaktadır. Hayatı yoksullukla geçen Âşık Eşref, gerek kendi yaşamına gerekse toplumsal gözlemlerine dayanarak yoksulluk ve sosyal dışlanma ilişkisini şiirlerinde ele almıştır. Âşık Eşref birçok şiirinde, sanatçı kişiliğini oluşturan etmenlerin merkezinde kabul ettiği yoksulluktan ötürü insanların kendisini hor görüp dışlamasından yakınmıştır. Daktilo ile yazılmış on sekiz cilt defter içerisinde yirmi bine yakın şiiri ve MESAM’da kayıtlı yüz elli kadar türküsü mevcut olan Âşık Eşref halen Almus’ta yaşamakta ve üretmeye devam etmektedir. Kaynak tarama, araştırma- inceleme ve görüşme yöntem ve tekniklerinin kullanıldığı bu çalışmayla; hem Âşık Eşref’in bilim çevrelerine tanıtılması hem de şiirlerindeki sosyal dışlanma- yoksulluk ilişkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. 

Keywords: