Abstract:

3 Kasım 1914’te başlayan Çanakkale Savaşı, 9 Ocak 1916’ya kadar 14 ay devam etmiştir. Bu süreç dar bir kara parçasında gerçekleşen tarihin kaydettiğikanlı muharebelerden birisidir. Sonuçları itibarıyla ise Türk ve Dünya tarihini askeri, siyasal ve ekonomik yönleriyle etkilemiştir. Ancak bunlara eklenmesi gereken bir de sosyal ve psikolojik boyutu vardır. Kayıpların çoğu kez bir istatistik olarak yer aldığı değerlendirmelerde insan hayatının söz konusu olduğu göz ardı edilmektedir. Oysa anlatılan birçok kahramanlık hikâyesinin ardında büyük acılar ve dramlar yaşandığı gerçeği de unutulmamalıdır. Ölümler, savaşın doğal bir sonucu gibi algılanabilir, bu anlamda savaşın üç boyutu vardır: Ölüme tanıklık, öldürme ve geriye kalan mezarlar. Ancak bunlar, tanık olan insanların hayatlarını etkiler ve sonraki yaşamlarında derin izler bırakır. Bu konular özellikle savaşı yaşamış Türk askerlerinin izlenimleriyle değerlendirilmiş ve 1915 yılında Çanakkale’de yaşananların insani boyutuna dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Böylece savaşın insanlık için nasıl bir felaket olduğu ve Türkiye’nin bağımsızlığının hangi fedakârlıklarla kazanıldığı daha iyi anlaşılmış olacaktır

Keywords: