Eski Uygur edebiyatı temelde dinî metinlerin tercümesi ile meydana gelmiştir. Budizm, Manihaizm ve Hristiyanlık gibi dinlerin kutsal metinlerinin Eski Uygurcaya tercümeleri dönemin dili, dini, söz varlığı ve Türkçe terim türetme faaliyetleri gibi birçok meseleye ışık tutmaktadır. Bu çalışmanın konusunu oluşturan metin Budizmin Mahāyāna ekolünün Yogācāra sistemi temelinde gelişen Faxiang (法相宗) ekolüne aittir. Mahāyāna ekolünün Mādhyamaka ile birlikte iki felsefi sisteminden birisini oluşturan Yogācāra Asaṅga ve Vasubandhu tarafından sistemli bir hâle getirilmiş ve geliştirilmiştir. Yogācāra ekolüne eserleriyle büyük katkı sağlamış olan Vasubandhu’nun kaleme aldığı Triṃśikā-vijñaptimātratā adlı eseri ise Faxiang ekolünün kurucusu Xuanzang’ın (玄奘) tam bir tercüme olmayan ancak hem Triṃśikā ve hem de onun üzerine yazılan on mensur tefsirden hareketle kaleme aldığı Cheng weishi lun (成唯識論) ‘Salt Bilinç Teorisi Üzerine Söylem’ adlı eserine kaynaklık etmiştir. Bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda derleme türünden bir yazmanın 21. bölümünün 6. ve 8. yaprağını oluşturan Mainz 2 (T I D) ve U 1374a (T I D 1) arşiv numaralı fragmanlar da Xuanzang’ın Cheng weishi lun adlı eserinin bir tefsirinin Eski Uygurcaya tercümesinden parçaları oluşturmaktadır. Bu çalışma evvela Cheng weishi lun ve Faxiang ekolüne kadarki Budizm hakkında bir girişle başlayacak ve sonrasında bahsi geçen fragmanların yazı çevirimi, harf çevirimi, tercümesi, metne ilişkin notları ve sözlüğü ile analitik dizini sunulacaktır.
The ancient Uyghur literature originated primarily with the translation of religious texts. The translations of sacred texts of religions such as Buddhism, Manichism and Christianity to the Ancient Uighurca highlight many issues such as the language of the time, religion, speech existence and Turkish term extraction activities. The text that forms the subject of this study belongs to the Faxiang (法相宗), which is developed on the basis of the Yogācāra system of the Buddhist Mahāyāna ekol. Yogācāra, which forms one of the two philosophical systems of the Mahāyāna ekol along with Mādhyamaka; was brought and developed in a systemic state by Asaṅga and Vasubandhu. The work of Vasubandhu, who has made a great contribution to the Yogācāra ecole with his works, named Triṃśikā-vijñaptimātratā, and the founder of the Faxiang ecole, Xuanzang (玄
Field : Filoloji; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Relevant Articles | Author | # |
---|
Article | Author | # |
---|