Özet:

Bu çalışmada Rus yazar Ivan Gonçarov’un Oblomov adlı eseriyle, edebiyatımızın önemli isimlerinden Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak adlı romanları, Doğu-Batı ikileminden hareketle, sosyolojik açıdan karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Söz konusu çalışmada, modernleşme/Batılılaşma süreçlerine giren Rus ve Türk toplumunda göze çarpan zıtlıklar ele alınacak, karakterler ve toplumsal yapı üzerinden belirlenen eserlerde Rus ve Türk toplumlarında Batılılaşmanın nasıl karşılık bulduğuna değinilecektir. Tarihsel süreçte gerek coğrafi gerekse iktisadi manada Doğu’da kalan Rus ve Türk toplumlarının, Avrupa’yı ya da daha klasik manada Batı’yı yakalamanın yolu olarak Batılılaşmayı tercih ettikleri söylenebilir. Bu nedenle çalışmada Batılılaşmayla aynı anlamda kullanılan modernleşme konusu üzerinde de durulmuş ve eserlere modernleşme düşüncesinin nasıl yansıdığı, olumlu ya da olumsuz çağrışımlarının ne şekilde oluşturulduğu analiz edilmeye çalışılmıştır. Modernleşme kavramının eserlerdeki incelenmesinde üzerinde durulan temel noktalar, Doğu ve Batı’yla özdeşleştirilmesi mümkün karakterler, bu karakterlerle ve daha üst başlıkta toplumla ilişkilendirilen kıyafetler, tercih edilen mekânlar olarak sıralanabilir. Çalışmanın sonucunda Oblomov romanında Batı’nın olumlu yönlerinin ağır basması ve Batı’nın üstünlük vasfının işlendiği gözlemlenmişken, Kiralık Konak romanında Batı yanlış Batılılaşma ve ‘züppeleşme’ kavramları üzerinden olumsuz bir şekilde işlendiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: