Abstract:

ASEAN devletler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkları etkili bir şekilde ele almayı bölge barışı için öncelikli hedef olarak görmüş, güven ortamı yaratma çabası ve çatışmaları önlemek konusundaki gayreti de Soğuk Savaş dönemi boyunca en önemli fonksiyonu olmuştur. Soğuk Savaş sonrası dönemde ortaya çıkan etnik ve dini temelli çatışmaların zorlayıcı unsurları göz önüne alındığında yeni dönemde ortaya çıkan bölgesel ve uluslararası meydan okumalarla baş edebilmek adına, çatışma yönetimi bağlamında var olan yaklaşımların değişmesi gerektiği düşüncesi hâkim olmuştur. Bu doğrultuda örgüte temel amaçlarını gerçekleştirebilmesi adına daha yasal ve daha kurumsal bir çerçeve sunması beklenen ASEAN Charter 2008 yılında yürürlüğe girmiştir. ASEAN’ın Doğu Asya jeopolitik arenasındaki etkisi ve varlığı, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden sonra çarpıcı biçimde arttı. Bu, Hindiçin ülkelerinin üyeliğe dahil edilmesi ve diğer devletlerle kurumsal bağların kurulmasıyla gerçekleştirildi. Bu değişiklikler nedeniyle, ASEAN ülkeleri bölgesel düzeni etkileme konusunda daha fazla stratejik serbestliğe sahip oldular.  ASEAN’ın temel kurumsal ilkelerini ve hedeflerini anlamak, kurumsal ve stratejik uyumu bağlamında potansiyelini ve sınırlamalarını kavramak için önemlidir. Bazı değişiklikler olsa da ASEAN kurumsal bütünlüğünü ve tutarlılığını korumuştur. Bu makalenin temel amacı, bölgesel barış ve istikrarı sağlama hedefi ile kurulmuş olan ASEAN’ın çatışma yönetimi konusunda benimsediği prosedürleri ve yöntemleri Soğuk Savaş ve sonrası dönemde normatif ve kurumsal gücü bağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir. Bunun yanı sıra başlıca güvenlik meseleleri ve ASEAN’ın Çin ve ABD gibi güçlü ülkelerle ilişkileri de makalede değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Keywords: