Özet:

Tarih boyunca birçok seyyahın dikkatini çeken Sincar, günümüzde Irak toprakları içerisinde yer almaktadır. Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılarak, sancak statüsü ile idari yönden Diyarbekir Eyaleti’ne bağlanmıştır. 16. yüzyılın ilk yarısında, 1518 ve 1523 senelerinde olmak üzere sancakta iki tahrir gerçekleşmiştir. 1518 yılında sancağın şehir merkezinde mahalle yapılanmasının bulunmadığı, Müslim ve gayrimüslim nüfusun bir arada yaşadığı görülmekte iken, 1523 yılında sancak merkezi, mahallelere ayrılmış, Müslim ve gayrimüslim nüfus ayrı mahalle ünitelerinde kaydedilmiştir. Diğer taraftan şehirde yaşayan şahısların adlarına bakıldığında önemli bir kısmının Arapça olduğu, hatta gayrimüslim nüfus arasında dahi Arapça isimlerin yaygın olduğu tespit edilmiştir. Nitekim bu durum, Müslim ve gayrimüslim nüfus arasındaki sosyal etkileşimin üst seviyede olduğunu göstermesi bakımından önem arz etmektedir. Ekonomik faaliyetler açısından bakıldığında sınaî ve ticari hayatın çok canlı olmadığı sancakta, tarım ve hayvancılığın sancak ekonomisine önemli derecede katkı sağladığı bilinmektedir. Bu çalışmada, 1518 ve 1523 yıllarına ait arşiv kayıtlarının ışığı altında, Sincar Sancağı’nın nüfus, yerleşme ve sosyo-ekonomik özelliklerine dair bilgiler ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler: