Abstract:

Tarihi kayıtlar yazının icadıyla başlasa da, farklı diller konuşan insan topluluklarının tarih öncesi dönemlerden beri etkileşim içerisinde olduğunu dolayısıyla çevirinin uygarlık tarihi kadar eski olduğunu öne sürmek mantık sınırları içerisindedir. Çeviri olgusu tarih boyunca farklı disiplinlerce sayısız biçimde ele alınmıştır. Çevirinin doğası gereği çeviri çalışmalarının zaten çokdisiplinli ve disiplinlerarası bir yapısının olması beklenir. Bir uğraş olarak tarihi oldukça gerilere dayanan çeviri, 70’li yılların sonundan itibaren bir bilim alanı olarak yeni bir paradigma haline gelmiştir. Ancak bir dil işlemi olmasından ötürü çeviribilimden önce var olan dil bilimlerinin de konusu olmuştur. Bu nedenden dolayı da çeviriyi araştırma nesnesi edinen çeviribilim bugün halen erken döneminde etkileri olan dilbilim ve yazınbilim gibi alanlarla etkileşim içerisindedir. Bu çalışma literatürü de göz önünde bulundurarak çeviri ve çeviriyi araştırma nesnesi edinen çeviribilimin, dilbilim ve yazınbilim ile ortak paydaları dil ve dilsel üretim üzerinden kurduğu ilişkileri incelemeyi hedeflemektedir. Bu amaçla kronolojik bir bakış açısı yerine söz konusu olgulara dair hiyerarşik bir bakış açısı benimsenerek bu araştırma alanlarının çeviriyle ilişkilerinde koşutlukları ve ayrışma alanları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords: