Abstract:

2012 yılının son günlerinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin Xi’an (西安) kentinde Eski Türkçe ve Tang Hanedanlığı dönemi Çincesiyle yazılmış bir mezar taşı bulunmuştur. Yazıt bulunduktan sonra Xi’an kentindeki Datang xishi (大唐西市) Müzesine nakledilmiştir. Çince ve Eski Türkçe metin, birbirinin çevirisi değildir. Yazıtın Eski Türkçe bölümü, on yedi satırlık bir metin içermektedir. Yazıt hakkındaki ilk bilimsel toplantı, 07 Nisan 2013 tarihinde Pekin Üniversitesi’nde (北京大学) yapılmış olup yazıtın hem Çincesi hem de Eski Türkçesi ile ilgili metin neşirleri, 2013 yılı içerisinde başlamıştır. Bu makale, ilk yayınlardan bugüne kadar yapılan çalışmaların genel bir değerlendirmesini içermektedir. İlk bölümde Eski Türkçe metnin neşirlerine, ikinci bölümde ise yazıt hakkında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Değerlendirme bölümünde ise Eski Türkçe metindeki farklı okumalar değerlendirilmiş; yazıtın Çince metninde farklı okuma ve anlamlandırma bulunmadığı için üzerinde durulmamıştır. Yakın zamanda bulunan bu yazıtın, Uygur Kağanlığı’nın orta dönemlerinde gelişen olaylar hakkında önemli bilgiler verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: