Özet:

In the Middle Iron Age, two dominant kingdoms came into prominence in Eastern Anatolia and Mesopotamia. While the first one is the Urartian Kingdom that had the characteristics of militancy and performed advanced mining activities, the other one is the Assyrian Kingdom having the capacities of statecraft tradition, campaign, and mobilization. The boundaries between the domination areas of the two kingdoms were set by the chain of mountains and the boundaries were crossed by the kingdoms to contact each other directly.  Besides, the two kingdoms improved their political relations through buffer states and nomadic tribes. The records as to these relations are partially seen on the tablets and annals that give information about the accomplished campaigns of the kings. However, the records mostly aim to propagandize. Thus, it is difficult to carry out an evaluation based on written documents. Consequently, the current study evaluates the political relations by taking into consideration the reliefs and stelae erected by the kingdoms during campaigns, archaeological finds and topography in addition to the written documents.   Orta Demir çağında, Doğu Anadolu ve Mezopotamya’da iki güçlü krallık ön plana çıkmaktadır. Bunlar savaşçı ve madenci karakterlere sahip Urartu Krallığı ile devlet geleneği ile seferberlik ve fetih kapasitesine sahip Assur Krallığı’dır. İki krallığın hakimiyet alanlarını yüksek dağ sıralarında oluşan doğal sınırlar ayırmaktadır. Krallıklar güçlü oldukları dönemlerde bu sınırları aşarak birbirleriyle direk temas kurmuşlardır. Ayrıca tampon devletler ve göçebe aşiretler üzerinden dolaylı siyasi ilişkiler gerçekleştirilmiştir. Bu ilişkilere dair kayıtlar kralların başarılı geçen seferlerinin sonuçlarından bahsettiği annallarda ve kısmen tabletlerde görülmektedir. Fakat kayıtlar daha çok propaganda amacı taşımaktır. Dolayısıyla siyasi ilişkiler hakkında sadece yazılı belgeler üzerinden değerlendirme yapmak zordur. Bu nedenle bu çalışmada siyasi ilişkiler yazılı kayıtların yanında kralların sefer sırasında diktirdikleri stel ve rölyeflerin dağılımı, arkeolojik maddi buluntular, topografya göz önüne alınarak değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler: