Abstract:

Farsça, sadece İran topraklarında değil, farklı coğrafyalarda da asırlarca konuşulan bir dildir. Günümüzde yirmiden fazla resmi dili olan Hindistan’da Farsçanın geçmişi çok eski tarihlere dayanmaktadır. Yüzyıllardır Keşmir bölgesinden Dekkan platosuna kadar uzanan bölgede Farsça aktif olarak kullanılmıştır. Bu sebeple Farsçanın Hindistan’ı kuzeyden güneye çepeçevre sardığını söylemek mümkündür. Gazneli Mahmut’un desteği ile gelişen Farsça, Ekber Şah zamanında devletin resmi dili haline gelir. Daha sonra İngilizlerin Hint alt kıtasını sömürdükleri tarihe kadar Farsça etkinliğini sürdürmeye devam eder. Dolayısıyla Farsçanın Hindistan’ın değişen tarihine tanıklık ettiği görülür. Bilindiği gibi 1206’da Delhi Türk Sultanlığı olarak varlığından söz ettiren Türkler, 1526’dan 1858’e kadar Babür İmparatorluğu adıyla hâkimiyetlerini sürdürür. Türk idarecileri, ülkenin idari kadrosundaki hassasiyetlerini, inşaa yazıcılığı ve münşi yetiştirmede de gösterir. İnşaaların yazım dili Farsça olduğu için münşiler de Farsça bilenlerin arasından seçilmiştir. Dolayısıyla Farsça, bölge halkına devlet idaresinde istihdam olabilmenin yolunu açar. I. Elizabeth’in fermanı ile 1599’da Doğu Hindistan Şirketi adında bir şirket kurulur. Bu şirket, Cihangir’in kendilerine vermiş olduğu imtiyazlarla Kalküta merkez olmak üzere Surat, Madras, Bombay gibi liman şehirlerinin yanı sıra diğer şehirlere de hızla yayılmaya başlar. Hint topraklarında uzun süre varlıklarını koruyabilme çabasında olan İngilizlerin devletin ekonomisini ve siyasetini ellerinde tutabilmek için öncelikle iletişim sorununa çare bulmaları gerekirdi. Bu nedenle bölgede konuşulan mahalli ve resmi dil olan Farsçayı öğrenmeleri kaçınılmaz olmuştur. İlk olarak “Medrese-i Şarkiyya” adında bir merkez tesis edilir. Zaman içinde bu merkez yetersiz gelmeye başlar ve daha fazla kişiye hitap edebilmek için yeni bir kolej tesis etme fikri oluşur. Böylece Fort William Koleji 1800’de Lord Richard Wellesley tarafından Kalküta’da kurulur. Bugün milyonlarca el yazmasıyla Hint alt kıtası, tarihe ışık tutması için araştırmacıları davet etmektedir. Bizim bu çalışmamızda İngilizlerin Farsçayı hangi amaç için kullandıkları, Farsça ile hedeflerine ne kadar ulaştıkları ve Farsçanın Hindistan’daki son durumu anlatılacaktır.

Keywords: