Abstract:

Bu makale, Anadolu Alevîliğinin tarihsel gelişimini ortaya koymayı hedeflemek-tedir. Bu çerçevede Türklerin İslam’a girişinin Alevîliğin doğuşunda önemli bir başlangıç noktası olduğu ve bu süreçte kırsal kesimde yaşayan Türkmen Baba-ları ile göçebe Türkmenlerin Alevîliğin ilk örneklerini ortaya koydukları söylene-bilir. Vefâîlik, Yesevîlik, Kalenderîlik ve Haydarîlik gibi Alevîliğin prototipi diyebileceğimiz ilk nüvelerini teşkil eden akımların oluşturduğu bu anlayış tarzı, Moğol istilası sonucunda, Türkmenlerin Anadolu’ya göçleriyle birlikte, Horasan ve İran coğrafyası üzerinden Anadolu’ya taşındı. Anadolu’da özellikle Babaîler Ayaklanması ile başlayan yeni süreçte bu anlayış, Türkmen Babaları ile kendilerine İlk Bektaşîler denilen Rum Abdâlları’nın faaliyetleri sonucunda farklılaşmış ve Hurûfî etkiler, ardından da Safevî propagandası ile günümüzdeki şekil ve yapısına ulaşmış hale geldi.

Keywords: