Abstract:

Ernst Mach, pozitivist düşünce geleneğine önemli katk ılar sağlamış öncü filozoflardan birisidir. O, deney içeriklerinin ötesinde bir dünyayı işaret eden tüm kavramları ve kuramları anlamsız kategorisine indirgeyerek yok saymıştır. Ona göre, doğru bilgi duyusal temelden yoksun metafizik düşünceden değil, duyusal olarak temellendirilen fenomenlerden meydana gelmiştir. Bu sebepledir ki, metafizik önermeler, gözlem ve deneyin ötesinde var olan mistik bir hakikati kabul ettiğinden doğrulanması mümkün değildir. Mach, doğa bilimsel araştırmalarda mistisizme imkân sağlayan düşünce ve davranış ilişkilerinin gerçeklikten uzak metafizik teorilere neden olacağını belirtmiştir. O, metafizik teorilerin ise zamanla insanlığı felakete sürükleyeceğini ifade etmiştir. Zira insanlık tarihi metafiziğin kudret kazandığı zamanlarda ve toplumlarda korkunç olaylarla karşı karşıya kalmıştır. Mach, insanlık tarihinde metafizik düşünceler nedeniyle yaşanan zulümler karşısında metafizik düşünceyi hala benimseyen toplumları ilkellik ve barbarlık ile itham etmiştir. Ona göre, modern dünyada olması gereken düşünceyi metafiziğin anlamsız içeriğinden temizleyerek doğru bilgiyi duyusal temelde doğa bilimsel çizgiye taşımaktır. Böylece dünyaya ilişkin gerçek bilginin elde edilmesi mümkün olacaktır. Aksi takdirde insanlığın sonu felakettir. Nitekim Mach, bilim, felsefe ve metafizik üzerine geliştirdiği düşünceleri ile çağının sınırlarını aşarak etkisi günümüze kadar ulaşan farklı bir filozof olmuştur.

Keywords: