Özet:

İlkçağlardan itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Ayıntab, bu tarihi süreçte çeşitli devletlerin mücadele sahası olmuş, 1516 tarihinde Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 1830 tarihinde ise Halep Eyaleti'ne bağlı bir kaza haline getirilmiştir. Ayıntab, bu statüsünü XIX. yüzyıl boyunca devam ettirmiştir. Bu yüzyılda Osmanlı devletinin içinde bulunduğu durum çağdaş gelişmelere uyma zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir. Bu anlamda batılılaşmanın hız kazandığı Tanzimat döneminin her alanda kendisini gösteren yenileşme çabası eğitim alanında da uygulamaya koyulmuştur. Osmanlı klasik eğitim sisteminin yanı sıra batı modeli yeni bir eğitim sistemine geçilmiştir. Eğitim alanında meydana gelen bu gelişmeler merkeze paralel olarak taşrada da uygulamaya koyulmuştur. Ayıntab kazasında eğitim alanında bir yandan klasik eğitim kurumları olan medreseler ve sıbyan mektepleri devam ederken diğer yandan da yeni ve modern okullar açılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda azınlık ve yabancı devletler tarafından okullar açılmıştır. Tanzimat dönemi, Osmanlı Devleti'nde her alanda yeni düzenlemelerin yapıldığı bir reformlar dönemidir. Merkezde masa başında alınan reform kararlarının başarı ölçütü, bu kararların taşrada da uygulanabilirliği ile doğru orantılıdır. Bu amaçla bu çalışmada başta Şer’iyye sicilleri olmak üzere, Halep Vilayet Salnameleri, çeşitli arşiv belgeleri ve tetkik eserler çerçevesinde Halep eyaletine bağlı Ayıntab kazasında yer alan eğitim kurumları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: