Özet:

Çevre kirliliği günümüzde önemli bir sorun teşkil etmektedir. Çevre kirleticilerine maruz kalmış alanlarda kullanılan remediasyon tekniği genellikle yüksek maliyetli olmaktadır. Endüstriyel atıklardan metallerin uzaklaştırılması için fiziksel ve kimyasal yöntemlerin yerine biyolojik moleküllerin kullanımı alternatif ve oldukça etkili yöntem olmaktadır. Metal gideriminde biyolojik moleküllerin kullanıldığı uygulamalar arasında biyosorpsiyon, adsorbsiyon ve fitoremediasyon yöntemleri yer almaktadır. Biyosorpsiyon, sulu ortamlardan metal iyonlarının biyokütle tarafından alınmasıdır. Biyosorbent yüzeyinde tutulacak çözünmüş maddelerin biyokütle etrafını saran çözücü sıvı film içerisinden geçmesi gerekmektedir. Biyosorpsiyon şartlarının gerçekleşebilmesi için bazı optimal koşulların oluşması gerekmektedir. Biyosorpsiyon yöntemi metal iyonu türü, biyokütle türü ve miktarı, konsantrasyon, sıcaklık, çözelti pH’ı gibi fizikokimyasal faktörlerden etkilenmektedir. Adsorpsiyon, moleküllerin temas ettikleri yüzeydeki çekme kuvvetlerine göre o yüzeyle birleşmesidir. Fitoremediasyon, biyolojik materyallerden biri olan bitki kullanılarak yapılan çevreyi ıslah etme teknolojisidir. Günümüzde fitoremediasyon teknolojisi yoluyla bitki materyali kullanılarak metal ile kirlenmiş alanlardaki organik ve inorganik maddeler temizlenebilmektedir. Fitoremediasyon tekniğinin en önemli avantajları arasında yerinde arıtım sağlaması ve bu teknikde ekstra enerjiye gereksinim olmamasıdır. Ayrıca fitoremediasyon tekniği doğal kaynaklara zarar vermez ve kamuoyu tarafından yüksek kabul görür. Bu avantajların yanında fitoremediasyon tekniği su, toprak ve sedimentte sadece sığ bölgelerde arıtıma olanak verir. Fitoremediasyon tekniğinin bir diğer dezavantajı ise çok ağır düzeylerde kirlenmiş alanlarda bitkilerin kısa sürede etkinliğini gösterememesidir. Bu nedenle ancak fitoremediasyon tekniği düşük düzeylerde kirlenmiş alanlarda kullanılabilir. Bitki kullanılarak topraklardan alınan metal alma işleminde amaç, toprak tarafından tutulmuş halde bulunan metallerin daha kontrol edilebilir ve taşınabilir forma dönüştürülmesidir Böylelikle, biyolojik materyaller (bakteri, mantar, liken ve bitki) kullanılarak maliyeti düşük ve yapılabilmesi kolay olan bu fitoremediasyon yöntemleri sayesinde metal kirliliğinin giderilmesi sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler: