Abstract:

İnsan önce çocuk sonra yetişkin olduğu halde hukuk dünyası çocuk ile yeteri kadar ilgilenmemektedir. Buna hukuk tarihi alanı da dâhildir. Tarihin en eski çağlarında çocuk hukukun bir süjesi olarak değil objesi olarak görülmüştür. Antik Roma dünyasında da durum böyledir. Roma toplumunda çocuk aile içinde ya da dışında hukukun süjesi bağımsız bir birey olarak değil babanın hâkimiyetine tabi, kişi ve malvarlığı alanında hakları bulunmayan ya da haklarını kullanamayan bir kimsedir. Klasik kaynaklar tetkik edildiği zaman çocuk kavramının antik Roma’da hukuki bir kavram olarak yerleşmediği saptanır. Romalıların Klasik hukuktan itibaren fiziki olgunluk yaşı kabul edilen 12/14 yaşının altında kalanları çocuk saydıkları sonucuna yorum yoluyla ulaşılır. Roma hukukunda çocuğun hukuki statüsünü belirleyen patria potestas/baba hâkimiyeti ve tutela/vesayet olmak üzere iki temel rejim vardır. Alieni iuris çocukların hukuki statüsü, bir aileye mensup olmaları dolayısıyla, baba hâkimiyeti demek olan patria potestas kapsamındaki yetkilere göre, sui iuris olanların ise vesayet ilişkilerine göre belirlenmiştir.

Keywords: