Abstract:

Dünyanın her yerinde görülen şehirleşme özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha da çok kendini göstermektedir. Hızlı şehirleşme sonucunda büyükşehirlerin daha çok büyümesi, belediye sınırlarının dışında düzensiz ve plansız gelişmelere yol açınca, büyükşehirlerin bu sorunları az da olsa çözmesi için yeni yönetim modelleri arayışı içerine girilmiştir. Dünyadaki uygulamalarda olduğu gibi ülkemizde de büyükşehir yönetiminde belediyelerimiz için normal belediyelerden farklı bir yönetim sistemi benimsenme gereği hissedilmiş ve 1980’li yıllarda, aşırı nüfus artışı ve göçlerle yoğunlaşan şehrin sorunlarını çözmek için yeni bir yerel yönetim modelinin oluşturulması çalışmaları hız kazanmıştır. Ülkemizde son yıllarda gerçekleştirilen kamu yönetimi reformlarının önemli bir parçasını da yerel yönetimler alanında gerçekleştirilen düzenlemeler oluşturmaktadır. Bu geniş kapsamlı yapılan düzenlemeler ve güçlü reform hareketiyle, ülkenin merkeziyetçi, hiyerarşik ve katı yapısı idari sistemi ademi merkeziyetçi, katılımcı, şeffaf ve sorumlu bir yapıya dönüştürülmek istenmektedir. Büyükşehirleri diğer şehirlerden ayıran çeşitli ölçütler vardır, bu ölçütler arasında hiç kuşkusuz nüfus yoğunluğunun payı biraz daha fazladır. Bir büyükşehir normal bir şehir nüfusunu oldukça aşmaktadır. Dünya nüfusunun hızla artması ve bunların büyük kısmının yaşamını şehirlerde sürdürmeyi tercih etmesi 1950’lerden bu yana şehirleşme sorununa bir de büyükşehirler veya metropoller sorununu eklenmiştir. Büyükşehirlerin ortaya çıkması sebebiyle şehir ile ilgili kamu hizmeti yükünü taşıyacak olan ekonomik yönden gelişmenin önemi artmaya başlamıştır. Çünkü artık geleneksel hizmetler ve geleneksel yöntemlerle artık ihtiyaçlara cevap veremez hale gelmiştir. Söz konusu sorunların çözümü ise yeni bir yönetim ve mali kaynaklara ihtiyaç doğurmuştur; bu da belediyecilik anlayışını daha da geliştirmiş ve günümüze kadar getirmiştir. Son yıllarda ivme kazanan gelişmelerle beraber, yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde dünyadaki birçok ülkenin bu kapsamda köklü değişikliklere gittiği, değişim ve gelişim çabası içerisinde olduğu görülmektedir. Türkiye de bu kapsamda hem bu değişim rüzgarına ayak uydurmak hem de bu gelişmelere kendi yönetim yapısına uygun olarak hayata geçirme gayreti içine girmiştir. Bu kapsamda yeniden yapılanma çerçevesinde yeni düzenlemeler getirmekte, yeni kanunları uygulamaya sokmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda araştırmada, Türkiye’de büyükşehir belediyesinin gelişimine ilişkin tarihi süreç üzerinde durulduktan araştırmanın bel kemiğini oluşturan Yeni Büyükşehir Belediye Kanunu üzerine eleştirel bir değerlendirme yapılacaktır. Yeni Kanunu’nun getirdikleri, olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alınacaktır.

Keywords: