Abstract:

Hayatının büyük kısmını Eyyûbîler, son yıllarını ise Memlükler döneminde geçiren ve “Mısır şairi” diye anılan İbn Ebi’lİsba‘, döneminin önemli edebiyatçılarından biri olup belagat ilminde önde gelen âlimlerdendir. Kendi eserleri dışında edebiyat ve biyografi kitaplarında çok sayıda şiiri yer alan İbn Ebi’l-İsba‘, şiirlerinde edebî sanatlara yoğun bir şekilde yer vermiştir. İbn Ebi’l-İsba‘, özellikle Tahrîru’t-Tahbîr ve Bedî‘u’l-Kur’ân isimli eserlerinde bedî‘ ilmine önemli katkılarda bulunmuştur. O, bedî‘ ilmi konusunda bu ilmin öncüleri olan İbnu’l-Mu‘tez ve Kudâme b. Ca‘fer gibi belagatçilerden istifade etmiş, bunun yanı sıra bedî‘ ilminde kendisinden öncekilerin keşfedemediği otuz kadar sanat keşf etmiştir. Zaman zaman kendisinden öncekilere tenkitlerde bulunduğu da görülmektedir. O, açıkladığı bir sanatı Arap şiiri, Kur’ân âyetleri, hadisler, büyüklerin sözleri, atasözleri ve özdeyişlerden örneklerle izah etmiştir. Onun belagat ilmine önemli katkılarından biri de, birbirine benzer sanatlar arasındaki farkları açıklamasıdır. Bu makalede, İbn Ebi’l-İsba‘ın hayatı ve ilmî kişiliğinden kısaca bahsedildikten sonra, onun Tahrîru’t-Tahbîr isimli eseri esas alınarak müellifin bedî‘ ilminde keşf etmiş olduğu otuz sanatın tanımları verilmiş ve her bir sanat müellifin zikrettiği en az bir örnekle açıklanmaya çalışılmıştır.

Keywords: