Abstract:

Bu araştırmanın amacı, oyuncaklara ilgili taraflar olan çocukların, annelerinin ve öğretmenlerinin oyuncağa bakış açılarını incelemektir. Nitel araştırma deseni kullanılan bu araştırmada 10 okul öncesi dönem (48- 72 aylık) çocuğu, 17 anne ve 11 okul öncesi öğretmeni ile oyuncakla ilgili, benzer dört sorudan oluşmuş yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Sorulara verilen yanıtlar içerik açısından değerlendirilerek ‘oyuncağın tanımı’, ‘oyuncak seçimi’, ‘oyuncak algısı’ ve ‘oyuncağa ilişkin duygu, istek, uyarı ve eleştiriler’ olmak üzere dört başlık altında toplanmış; her başlık için yanıtlarda vurgulanan özellikler belirtilmiştir. Görüşmenin ‘oyuncak nedir?’ şeklindeki ilk sorusunda çocukların yaptıkları tanımlarda ilk sırada ‘oyun aracı’, ardından ‘güzeleğlenceli olması’ vurgulanan özellikler olarak öne çıkmaktadır. Aynı soruda hem annelerin hem de öğretmenlerin verdikleri yanıtlarda ilk sırada ‘gelişim’, ikinci sırada ‘eğlenme-öğrenme-eğlenerek öğrenme’ özelliklerine vurgu yaptıkları görülmektedir. Çocuklarla yapılan görüşmenin ‘oyuncak alırken nelere dikkate edersin/etmeliyiz?’ şeklindeki ikinci sorusuna verilen yanıtlarda ‘bireysel istek’, ‘aile etkisi’ ve ‘oyuncağın fiziksel özellikleri’nin vurgulandığı görülmektedir. Annelere sorulan aynı soruya verilen cevaplarda öncelikli olarak oyuncağın ‘eğitim ve öğrenmeyi desteklemesi’, ‘sağlıklı ve güvenli olması’, ‘sağlam ve kaliteli olması’, ‘eğlendirici olması’ ve ‘yaşa uygun olması’ gibi özelliklerin dikkate alındığı anlaşılmaktadır. Öğretmenlere ise ‘çocukların oyuncak seçiminde etkili olan faktörler nelerdir?’ şeklinde bir soru sorulmuş, verilen yanıtlarda oyuncağın ‘renk’, ‘ses’, ‘hareket’, ‘dış görünüş’ gibi özelliklerine vurgu yaptıkları saptanmıştır. Görüşmenin ‘oyuncak denildiğinde aklınıza ilk gelen iki oyuncak hangisidir?’ şeklindeki üçüncü sorusuna verilen ve ‘oyuncak algısı’ başlığı altında yer alan yanıtlara bakıldığında çocukların, annelerin ve öğretmenlerin hemen hepsinin aklına ilk gelen iki oyuncağın ‘araba’ ve ‘bebek’ olduğu görülmektedir.

Keywords: