Özet:

Fasciola hepatica evcil ve yabani rurninantlarda özellikle karaciğer ve safra yollarında bozukluklara ve büyük ekonomik kayıplara neden olan bir trematoddur. Karaciğer, demir (Fe), bakır (Cu) ve çinko (Zn) metabolizmasında çok önemli role sahip olduğundan, fascioliasis'İn seyri sırasında anılan maddelerin metabolizmasında aksamaların olması kaçınılmazdır. Bu çalışmanın materyalini, Diyarbakır İli Et Baltk Kurumu Mezbahanesi'nde kesilen ve makroskopik olarak fascioliasis tanısı konulan 20 adet hastalıklı ve 20 ade! sağlıklı (kontrol grubu) olmak üzere 40 Akkaraman kuzu oluşturmuştur. Kontrol ve hastalık grubunu oluşturan kuzulardan yöntemine uygun olarak karaciğer ve böbrek dokuları alındı. Alınan dokularda, demir, bakır ve çinko elementlerinin, Atomik Absorbsiyon Spektrofotmetresi ile _g/g/ yaş ağırlık olarak düzeyleri ölçüldü. Karaciğer bakır konsantrasyonu açısından; kontrol (42.473 mg/g) ve haslalık grubu ortalamaları (41.514 mg/g) arasında önemli farklar (p>0.05) saptanmadı. Hastalık grubundaki Fe ve Zn konsantrasyonları ortalamaları ise; (sırasıyla: 23.674 ve 15,569 mg/g) kontrol grubu ortalamalarından (sırasıyla: 31.785 ve 22.730 mg/g) önemli derecede (sırasıyla p<0.05, p<0.001) düşük bulundu. Böbrek dokusunda yapılan ölçümler sonucu. kontrol ve haslalık gruptan arasında bakır demir ve çinko konsantrasyonları açısından islatistiki olarak önemli farklılıklar (p>0.05) saptanmadı, Bu çalışmanın sonucunda; Fasciola hepatica invazyonuna maruz kalan kuzuların karaciğer Cu düzeyinde islatistiki açıdan dikkate değer farklılıklar gözlenmemesine rağmen, Fe ve Zn düzeylerinde önemli azalmaların şekillendiği, buna karşın böbrek Cu, Fe ve Zn konsantrasyonlarında islatistiki olarak önemli farklılıkların oluşmadığı saptandı.

Anahtar Kelimeler: