Özet:

Türk siyasi tarihinde modern anlamda sivil toplum kuruluşlarının doğuşu, II. Meşrutiyet Dönemi’nde 16 Ağustos 1909 tarihinde kabul edilen Cemiyetler Kanunu ile olmuştur. Cemiyetler Kanunu ile cemiyet kurma hakkı yasal hale getirilmiş ve bu dönemde farklı amaçlarla pek çok cemiyet kurulmuştur. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e intikal eden dernekler, 1923, 1925, 1927 ve 1938 yıllarında Cemiyetler Kanunu üzerinde yapılan değişikliklerle sıkı denetim altına alınmıştır. 1946’da kanunda yapılan değişiklikle dernek özgürlüğü sağlanmış ve çok partili hayata geçişe zemin hazırlanmıştır. Bu durum toplumun her kesiminde derneklere olan ilginin artmasında ve benimsenmesinde etkili olmuştur. Bu çalışmanın amacı; tek parti ve çok parti döneminde Erzincan’da faaliyet gösteren dernekleri açıklamak ve her iki dönemi mukayese etmektir. Çalışmada derneklerin kuruluş amaçları ve çalışma alanları ile derneklerde görev yapanlar hakkında bilgi verilerek, dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik şartları ortaya konulmuştur. Özellikle çok partili hayata geçişle birlikte siyaset-dernek ilişkisi ve Erzincan’daki siyasi mücadelenin dernekler üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: