Özet:

Kırgızlar, köklü bir tarihî geçmişe ve güçlü bir sözlü geleneğe sahip bir Türk boyudur. Türk dünyası sözlü kültür geleneğinin bir kolunu oluşturan Kırgız sözlü kültür geleneğinin kökleri Orta Asya’da şekillenen kamlık inancına ait uygulamalara kadar dayanmaktadır. Bu gelenek içerisinde teşekkül eden anlatılar toplumun inanç değerlerini, gelenek ve göreneklerini kısacası kültür kodlarını içeriğinde barındırmaktadır. Bu anlatıların varlığını sürdürmesi, kültürel değerlerin canlılığını koruması ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktadır. Sözlü edebiyat ürünleri içerisinde yer alan inanç kodları mitolojik dönemlere uzanmaktadır ve ilk dönem insanının ortaya attığı mitik inanç dünyası bugünün modern insanını da yönlendirebilecek güce sahiptir. Mitolojik inanışlar toplumların kültür kodlarının anahtarları hükmündedir. Bir toplumun soyut ve somut kültür değerlerinin derinliğini algılayabilmek için mitolojik inanç dünyasını kavramak gerekir. Bu inanç dünyası atalardan atilere, kültür aktarımında bir köprü hükmünde olan sözlü edebiyat ürünleri aracılığı ile iletilmektedir. Bu çalışmada zengin ve köklü bir geleneğe sahip olan Kırgız Türklerinin sözlü edebiyat ürünlerinde yer alan hayvan motifi üzerinde durulacaktır. Mitolojik inanç değerleri bağlamında simgelik anlamlar yüklenen bu motifin destan, masal, bilmece ve atasözlerinde nasıl işlendiği değerlendirilecektir. Böylece Kırgız Türklerinin mitik inanç dünyasının önemli bir kısmını oluşturan hayvanlara ait mitolojik inanışlar tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler: