Özet:

Bir halkın kültürel değerleri onun yaşam tarzını, tarihsel gelişimini etkilediği gibi, aynı zamanda onun benimsediği yaşam tarzı da kendine özgü bir kültürel yapının oluşum sürecine katkı sağlar. Bunun dünyada pek çok örneği görülmektedir. Günümüzde en eski Türk boylarından olan Kırgız Türklerinin kültürel değerleri üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda da bunu görüyoruz. Örneğin, Kırgız sözlü edebiyat ürünleri olarak değer kazanan pek çok eserin, onların asırlardır benimsediği göçebelik yaşam tarzıyla doğrudan ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca geleneksel inancı ve bu inanç sistemleri çerçevesinde kalıplaşan örf-adet ve gelenek-göreneklerinde de hep göçebelik yaşam tarzına ve başlıca uğraşıları olan avcılık ve hayvancılık mesleğine göre şekillenmiş unsurlar göze çarpmaktadır. Bunlar sadece Kırgızların değil, genel Türk halklarının kültür tarihine, geçmişine ışık tutan çok önemli unsurlardır. Günümüzde Türk kültürünün temelini teşkil eden geleneksel Türk inancı üzerinde eskisine göre daha çok araştırma yapılmakta olduğu bilinse de henüz bu çabalar istenilen seviyeye ulaşmış değildir. “Kırgızlarda Hayvan Kesimi Ve İkramı Sırasında Yapılan Bazı Örf Adetler” başlıklı bu makaleyi hazırlamaktaki amacımız, bugüne kadar henüz araştırılmamış önemli bir konuyu ele alarak söz konusu çabaların amacına ulaşması için bir katkıda bulunmaktır. Bilindiği üzere Türk halklarında kurbanlık ya da adak hayvanı ve onun özellikleri (türü, rengi, cinsi, yaşı vs.) ile ilgili eski çağlardan beri gelen pek çok inanç unsuru vardır. Örneğin, Eski Türk boylarında gerçekleştirilecek törenin amacına göre genellikle boz kısrak, beyaz koyun ya da sarı oğlak kestikleri bilinmektedir. Bu gelenek Kırgızlarda halen devam etmektedir. Ancak bu çalışmada Kırgızlarda hangi amaçla kurban kesildiği değil, günlük hayatta bir hayvan kesimi sırasında ve onun etini ikram ederken uygulanan bazı örf-adetler ve inanışlar ele alınmış ve bunların anlamını, çıkış kaynağını tespit etmeye çalışılmıştır. Örneğin, kesilen koyunun pişmiş etini misafirlere ikram ederken Kırgızlar koyunun kafasını da ikram ederler, ancak sol kulağını ev sahibi kendisi kesip alır. Bu ne anlama gelir? Çalışmamızda işte bunun gibi birkaç uygulama ve örf-adetler ile ilgili soruların yanıtı aranacaktır.

Anahtar Kelimeler: