Özet:

Bu makalede Nabi’nin na’t olarak adlandırdığı fakat bir mevlid gecesinde yapılan bir töreni anlattığı mesnevisi işlenecektir. Osmanlı Döneminde başta Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n-Nebi’si olmak üzere pek çok şair tarafından mevlid yazılmıştır. Hz. Peygamber’in doğumunu ve hayatından bazı sahneleri anlatan bu edebî eserler, başta mevlid kandili olmak üzere çeşitli mübarek gün ve gecelerde makamlı olarak okunmuştur. Değişik vesilelerle halk arasında mevlid okuma törenleri tertip edilirken Osmanlı devlet erkânı tarafından resmî olarak da mevlid törenleri tertip edilmiştir. Nabi mevlid yazmamıştır, fakat Hz. Muhammed(SAS)’i öven şiirler yani na’tler yazmıştır. Bu na’tlerden birinde, yani bizim konu edindiğimiz mesnevi biçiminde yazdığı na’tde, bir mevlid törenini anlatmıştır. Şiirinde kelimeleri seçerek özenle kullanmış, saygılı bir anlatımın yanında Kur’an-ı Kerim’den bazı âyetleri alıntılamıştır. Bu şiirde Nabi’nin öyküleyici ve tasvir edici anlatımına paralel olarak Hz. Peygamber’e duyduğu sevgi, dinin yaşanması ile ilgili hayat görüşü ile beraber devlet ve devlet adamlarına bakışı yansıtılmaktadır. Nabi’nin yaşadığı 17. Yüzyılda Osmanlı Devleti çalkantılı bir dönem geçiriyordu. Savaşlar, ekonomik bunalım yanında bir yanda tasavvufu ve tarikat geleneğini savunan, diğer yanda tarikatlere karşı olan, tasavvufu ve mevlid gibi mübarek gün ve geceleri kutlamayı şiddetle reddeden iki farklı dünya görüşü vardı. Bu manzumede Nabi’nin dünya görüşü ortaya çıkmakta, tarikatlere ve mevlid kutlamalarına olumlu baktığı görülmektedir. Nabi’nin devlete ve devletin başında bulunan padişaha ve onun sadrazamına sevgi ve bağlılığı da bu şiirde, özellikle son beyitlerde görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: