Görüntüleme
30
İndirme
4
Milli Türkistan Birlik Komitesi (MTBK) II. Dünya Savaşı yıllarında Veli Kayyum Han başkanlığında Berlin’de kurulmuş olan bir teşkilattır. Sürgündeki Türkistan hükümeti olarak işlev gören MTBK, Türkistan’ın bağımsızlığı yolunda çok önemli faaliyetler yürütmüştür. Hitler Almanyası’nın II. Dünya Savaşı’nda uğradığı mağlubiyet sonucunda Veli Kayyum Han esir düşmüş, komitenin faaliyetleri ise durmuştur. Kayyum Han, Nürnberg mahkemesinde savaş suçlusu isnadı ile yargılanmış ve nihayet iki yıllık mahkumiyetten sonra itibarı iade edilmiştir. Savaş sonrasında MTBK’yı yeniden teşkilatlandıran Kayyum Han, Bolşevizm aleyhtarı bir çizgide Sovyet rejimine karşı mücadele etmeye devam etmiştir. Türkistan istiklal mücadelesini Türkistan’ın dışında devam ettirerek uluslararası arenada bu mücadelenin önde gelen savunucusu olmuştur. Veli Kayyum Han, Birleşmiş Milletler nezdindeki Mısır delegeliğine çekmiş olduğu telgraflarla Türkistan davasını İslâm dünyasına tanıtmak ve destek bulmayı amaçlamıştır. Batı ve Müslüman dünyasından Türkistan coğrafyasında vuku bulan Bolşevik terörün son bulması için yardım talep etmiştir. Söz konusu telgrafların birer sureti Ankara Mısır sefiri tarafından Türk Dışişlerine iletilmiştir. Belgelerde Sovyet hükümeti tarafından Türkistanlılar aleyhine girişilen ve milyonlarca insanın felaketine sebep olan imha hareketi ve Türkistan halkının esareti protesto edilmektedir. Başkan Kayyum Han sadece Batı Türkistan’daki Sovyetleştirmeye değil, aynı zamanda Doğu Türkistan’da yaşanan Çinlileştirmeye de dikkat çekmektedir. Çalışmamızda Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivinde yer alan ve ilk kez yayınlanacak olan belgelerin içerikleri ortaya konarak birtakım değerlendirmelerde bulunulacaktır.
National Turkish Union Committee (MTBK) II. It is a organization founded in Berlin under the presidency of Veli Kayyum Han during World War II. The MTBK, which serves as the exile Turkistan government, has carried out very important activities on the way of Turkistan’s independence. Hitler of Germany. As a result of his defeat in the World War, Veli Kayyum Han was imprisoned, and the committee’s activities stopped. Kayyum Han was trialed as a war criminal at the Nuremberg court and was eventually resumed after two years in prison. Kayyum Han, who reorganized the MTBK after the war, continued to fight against the Soviet regime on a line against the Bolsheviks. Turkey has continued its fight outside Turkey and has become the leading defender of this struggle in the international arena. Veli Kayyum Han, with his telegraphs to the Egyptian delegation at the United Nations, intended to introduce the Turkistan case to the Islamic world and to find support. The Bolshevik has called for assistance from the Western and Muslim world to find the end to terrorism in Turkistan. One image of the telegraphs was transmitted to the Turkish Foreign Ministry by Ankara Egypt. The documents protest the destruction movement and the assassination of the Turkish people, which has led to the catastrophe of millions of people, and the intervention of the Soviet government against the Turkish people. President Kayyum Han draws attention not only to the Sovietization in Western Turkistan, but also to the Chineseization in Eastern Turkistan. In our study, a number of assessments will be made by revealing the contents of the documents in the Turkish diplomatic archive and will be published for the first time.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
