Abstract:

Türkiye Türkçesi ağızlarından yapılan derleme çalışmalarının başlangıç tarihi epey eskilere dayanmaktadır. Ağızlar üzerine yapılan lisans ya da lisansüstü çalışmalar da bir hayli artmıştır. Böyle olmakla birlikte Türkiye Türkçesi ağızlarının tüm malzemesinin kayıt altına alındığını söylemek bugün için çok da mümkün değildir. Derleme yapan kişilerden derleme yöntemlerine, derlemede kullanılan araç-gereçten derlenen dil malzemesinin kayıt altına alınmasına kadar pek çok mesele dikkate alınınca, bu konuda daha yapılması gereken şeylerin olduğu gerçeği de araştırmacıların malumudur. 12 Temmuz 1932’de bugünkü adıyla Türk Dil Kurumunun kurulmasından hemen sonra ülkemizde derleme çalışmaları başlamış, bugün elimizde bulunan Derleme Sözlüğü hazırlanmış ve bunun yanı sıra yapılan ağız çalışmaları hız kazanmıştır. Ne var ki bu durum, Türkiye Türkçesi ağızlarının dil malzemesinin tam olarak kayıt altına alındığı anlamına gelmemektedir. Derleme Sözlüğünde Türkiye Türkçesi ağızlarının dil malzemesinin tamamı yer almadığı gibi herhangi bir kelimenin karşısında yazan anlamlarda eksiklik / farklılık da olabilmekte; bunun yanı sıra aynı kelimenin geçtiği bazı yörelere de Derleme Sözlüğünde gönderme yapılmamış olabilmektedir. Tüm bunlar da ülkemizdeki derleme faaliyetinin son bulmadığını ve Derleme Sözlüğüne katkıların olacağını göstermektedir. Eldeki yazıda Erzincan Refahiye ağzında geçen ancak Derleme Sözlüğüne hiç girmemiş, yöre ağzında farklı anlamda kullanılan ya da sözlükte olup da Erzincan ağızlarına gönderme yapılmayan kelimeler anlamlarıyla birlikte dikkatlere sunulmuştur.

Keywords: