Özet:

Metinlerarasılık, modern ve postmodern edebiyatın başat yöntemlerinden biridir. “Her metnin, önceden yazılmış metinler üzerine kurulabileceği” düşüncesi, metinlerarası ilişkinin doğuşunu da hazırlar. Böylece yayımlanmış her metin, yaratılacak yeni metinler için kaynak olur. Metinlerin iç içe geçmesi ana metnin kompozisyonuna etkide bulunur; yapıyı daha karmaşık hâle getirir. Buna rağmen alıntılanan metin, eklendiği metnin yapısını topyekûn bozmaz, onu parçalamaz; yıkıcı bir etkide bulunmaz. Alıntılar ve atıflar sayesinde metnin düşünce ve duygu katmanının zenginleştiği, çok boyutlu hâle geldiği ve metinde farklı bakış açılarının oluştuğu görülür. İki metnin karşılaştırılmasına imkân veren bu yöntem, okurun kültürel ve düşünsel yönden de donanımlı olmasını zorunlu kılar. Bu yöntem aynı zamanda yazarların edebî kimliğinin oluşumunda etkili olan isimleri de ortaya çıkarabilir. Bu makalenin amacı Bâki Ayhan T.’nin şiirlerinde metinlerarası ilişkinin boyutunu/işlevini irdelemek, alıntılar ve atıflar bağlamında şiirleri çözümlemek, metinlerin birleşmesi sonucu oluşan yeni metnin anlam katmanını gün yüzüne çıkarmaktır. 2000 kuşağının modern bir şairi olan Bâki Ayhan T., aynı zamanda çağdaş bir eleştirmen ve akademisyendir. Modern Türk şiiri üzerine ciddî çalışmaları bulunan T.’nin 2000’lerden sonraki şiir ortamını gerek poetik çıkışlarıyla gerekse de biçimsel buluşlarıyla yönlendirdiği görülür. Metinlerarasılık yöntemine sıklıkla başvuran şair, ruh birlikteliği yaşadığı isimleri bugüne taşır. Yapılan alıntılar, şiirin dokusuna farklı bir renk katarken geçmiş zamanın şairlerini ve onların duygu ve düşünce dünyasını da bugüne taşır. Şiirlerin estetiğine de olumlu katkısı olan bu alıntılamaların çoklukla izleği güçlendirdiği, bazen de şiirlerin dilini etkilediği tespit edilmiştir. Fuzûli, Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Cemal Süreya, Ece Ayhan, Edip Cansever, Charles Baudelaire gibi şairler Bâki Ayhan T.’nin şiirini oluştururken yaslandığı isimlerin başında gelir; böylece şair, yaratma eylemini gerçekleştirirken gücünü nereden aldığını da ifşa etmiş olur.

Anahtar Kelimeler: