Özet:

İklim değişiminin etkilerinin oldukça fazla hissedileceği tahminlenen Akdeniz iklim kuşağında, yağış ve sıcaklık değerlerindeki değişimlerin bölgede yetiştirilen bitkilerin sulama suyu ihtiyacına (SSİ) etki etmesi kaçınılmazdır. Bu gerekçeden hareketle çalışmada olası iklim değişikliğinin net sulama suyu ihtiyacına etkisinin Menemen Sol Sahil Sulama Birliği örneğinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, öncelikle söz konusu sulama birliğine en yakın istasyon olan Menemen istasyonu yağış ve sıcaklık değerlerinin tahminlenmesi için yapay sinir ağlarına dayalı ölçek indirgeme modelleri kurulmuştur. Modellerde, tahminleyici olarak NCEP/NCAR re-analiz değişkenleri kullanılmış, bu değişkenlerden ölçek indirgeme modellerinde hangilerinin kullanılacağına doğrusal regresyon analizi ve performans kriterleri kullanılarak karar verilmiştir. Kurulan ölçek indirgeme modelleri, ECHAM5 iklim modelinin 20C3M 1961-1990 referans dönemi ve 2021-2100 yılları A2, A1B ve B1 senaryo sonuçlarıyla çalıştırılarak istasyonlara ait yağış ve sıcaklık tahminleri elde edilmiştir. Sonuçlardaki yanlılık miktarını azaltmak için bias düzeltme işlemi uygulanmıştır. Düzeltilmiş sıcaklık ve yağış değerleri kullanılarak sırasıyla, Blaney-Criddle yöntemiyle bitki su tüketimleri ve etkili yağış değerleri elde edilerek net sulama suyu ihtiyaçları hesaplanmıştır. Sonuçlar değerlendirildiğinde, uygulama alanı genelinde A2, A1B ve B1 senaryolarına göre, 2021-2100 dönemi ortalama sıcaklıklarının sırasıyla 2.8, 3.0 ve 2.4 oC artabileceği, yağışların ise %17.6, %30.7 ve %17.2 azalabileceği, buna bağlı olarak ortalama net sulama suyu ihtiyacında %9.8, %12.1 ve %8.4 artış olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: