Görüntüleme
49
İndirme
14
Sesli Dinleme
1
Düşünülen şeylerin yazılı hale getirildiği metinler olarak tarif edilen lâyihalar, yazıldıkları döneme ait, siyasi, askeri ve ekonomik problemlere dair tespitler ve çözüme yönelik teklifler içermesi sebebiyle tarih yazıcılığı açısından önemli kaynaklar arasında kabul edilmiştir. Küçük Kaynarca gibi devlete büyük külfetler getiren bir antlaşmanın imza edildiği yılda tahta geçen yirmi yedinci Osmanlı padişahı Sultan I. Abdülhamid, on beş yıllık saltanatı boyunca kaybedilen savaşlar sebebiyle ödenen ağır savaş tazminatları ve büyük ölçüde bunlara bağlı olarak imparatorluğun farklı bölgelerinde ortaya çıkan sosyal problemlerle mücadele etmiş bir padişahtır. Gerek bu dönemde gerekse kendisinden sonra tahta geçen padişahlar döneminde devletin hal ve gidişatına dair birçok lâyiha yazılmıştır. İncelememize konu olan ve müellifi bilinmeyen bu Osmanlıca yazma eser, ortaya koymuş olduğu sistematik çözüm önerileri, sultana yönelik ikazları ve ihtiva ettiği diğer ilginç unsurlar yanında, Tanzimat’a doğru giden yoldaki bu buhran döneminin tasavvur dünyasını yansıtması açısından önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Eserdeki kayıttan Sultan I. Abdülhamid’e arz edilmek üzere kaleme alındığı anlaşılan bu risâlede müellif, devlet yönetiminde adaletin nasıl tesis edilebileceği, toplumsal çöküşün sebepleri, halkı yönetmeye talip bir insanda bulunması gereken vasıflar, karakter yapılarına göre insan grupları, savaşta ve barışta askerî istihbaratın önemi gibi birçok önemli konuyu farklı yönleriyle ele almakta, siyaset ve ahlak felsefesi bağlamında dikkat çekici tespit ve önerilerde bulunmaktadır. Devletin bekasını ilgilendiren önemli meydan okumalarla karşı karşıya kalındığı böylesine kritik bir dönemde telif edilen bu risâlenin, İslam ahlak ve siyaset düşüncesi kapsamında değerlendirilebilecek benzer türde eserler üzerine geniş kapsamlı çalışmaların henüz yapılmamış olduğu göz önünde bulundurulduğunda, mevcut literatüre mütevazi bir katkı yapması çalışmanın beklenen hedefleri arasındadır.
From the point of historiography and historical sociology, memoranda (Lāyihas) are generally considered as significant source-materials for researchers and historians, as they contain observations and solutions to political, economic and military issues of the era in which they were written. Sultan Abdulhamid I, who came to the throne at the time of the devastating treaty of Kuchuk Kaynardja, had to grapple, during his fifteen-year-reign, with a whole array of problems, such as heavy war indemnities, social unrests and insurgencies, as well as tremendous economic challenges. Not only in his time but also during the reigns of the succeeding Sultans many memoranda depicting the conditions of the Empire were composed. The present manuscript penned by an unknown author can be viewed as an important text contributing to the field of Islamic ethico-political thought. With its numerous systematic propositions about the state of affairs and insightful advices for the Sultan, along with many other interesting aspects, it affords substantial information that reflects the prevailing mind-set of the era when the Empire was swiftly moving towards implementing structural reforms through its Tanzimat reorganization. As understood from its content, the treatise, which was composed by its author with the intention of submitting it to Sultan Abduhamid I, provides invaluable ideas and suggestions concerning the establishment of an effective justice system in the state governance, possible causes of the social decline, desirable human qualities of an excellent ruler, classifications of human beings according to their characters, the significance of military intelligence at both war and peace, etc. Given the critical time it was written, especially when the State was face-to-face with the challenges threatening its very survival, and also considering the scarcity or even the unavailability of these kinds of comprehensive studies as yet, this treatise will hopefully make a modest contribution to the existing literature in the field of Islamic ethical and political thought.
Alan : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
