Özet:

Bu çalışma Türkiye’nin ilk kadın heykeltıraşlarından biri olarak kabul edilen Ermeni asıllı Mari Gerekmezyan’ı Türk şair ve ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu ile yaşadığı yasak aşk ve yakalandığı tüberküloz hastalığı bakımından ele almaktadır. Bu bağlamda, Mari Gerekmezyan’ın evli ve çocuklu bir adamla aşk yaşaması toplumsal olarak dışlanmasına ve bir kadın olarak damgalanmasına neden olmuş; sanatçı kimliğinin ve sanat eserlerinin kasıtlı olarak yok sayılmasına ve küçümsenmesine yol açmıştır. Aşkı ve sanatı arasında kalan ancak her ikisinden de vazgeçmeyen Mari Gerekmezyan, zorlu yaşam koşullarının ve yaşadığı maddi sıkıntıların da etkisiyle zamanla tüberküloza yakalanmıştır. Bu bakımdan, verem hastalığı Mari’nin tutkulu aşkının bedensel bir tezahürü olarak ortaya çıkmış ve nevrotik karakterinden de büyük ölçüde beslenmiştir. Bu çalışma ise, Mari Gerekmezyan’ın hastalığının metaforik anlamlarını Susan Sontag’ın terminolojisiyle analiz etmekte ve nevrotik karakterini Karen Horney’e atıfla ele almaktadır. Buna göre, üretken bir sanatçı olarak kendini gerçekleştirmek isteyen Mari Gerekmezyan yetenekli ve başarılı bir heykeltıraş olsa bile yaşadığı dönemde daha ziyade aşkının ve sevdiği adamın gölgesinde kalmış; topluma karşı dik dursa da zaman zaman kendine ve nevrotik ikilemlerine yenilmiştir. Çalışmada, sanatçının geçirdiği tüberküloz hastalığı, öznel aşk yaşantısı ve sahip olduğu sanatçı kişiliği ölmeden önce kaleme aldığı mektubu ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’yla beş yıllık ilişkisi baz alınarak analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: