Özet:

Konut insanoğlunun barınma, korunma vb. gibi fiziksel ihtiyaçlarının karşılandığımekân olmasının yanısıra sosyal, kültürel ve duygusal ihtiyaçlarının da karşılandığısoyut anlamlar içeren bir yapıdır. İnsanoğlunun binlerce yıllık tarihi içinde en önemli uğraşlarından birisi yaşadığıdoğal çevreyi ihtiyaçlarına göre düzenlemesidir. Doğadaki tüm canlılar gibi insanoğlu da yaşadığıdoğanın ağır şartlarından ve zorluklarından korunmak için çaba sarfetmiş, ilk önce kayalara oyup barınmak haline getirerek hayatınıidame ettirmiştir. Türklerin Orta Asya’dan getirmişolduklarıkonut kültürü, Osmanlıdönemi konutlarında yaşatılmışve bu dönemde Türk Konut Mimarisinin en güzel örnekleri ortaya konulmuştur. Konut mimarisi Osmanlı İmparatorluğunun geç döneminde bazıyabancıüslupların süsleme anlayışıyla yeni bir boyut kazanmıştır. Başkent üslubunun etkilerini taşıyan taşra mimarisi ve süslemesi bugüne kadar yeterince incelenmemiştir. Halk mimarisi özgün bir konu olarak günümüze kadar gelmiştir. Akseki İlvat Köyleri ve çevresindeki eski Türk evlerini içine alan bu çalışmamız, Büyük İlvat, Belen İlvat, Bucak İlvat ve Sarıhacılar köyleri evlerini kapsamaktadır. Araştırmamızda yer alan evler malzeme, yapım tekniği, plan özellikleri ve süsleme özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Genellikle çok sade ve özensiz yapılan taşra evlerine nazaran İlvat evleri çok süslü ve özenli yapılmışlardır. Bu evler halk mimarisi ürünleri olmasına rağmen plan tipleri, cephe düzenleri, ihtişam ve süslemeleriyle başkent üslubunu yansıtırlar. Bunun temel sebebi ev sahiplerinin maddi gücü ve statüleridir. Bölgede yaşayan halkın içinde yetişen ve başkent üslubunu tecrübe eden yerli ustalar da bu sentez mimarinin şekillenmesinde büyük rol oynamaktadırlar. Bu çalışmayla ilk defa araştırılıp değerlendirilen ve daha çok geleneksel özellikler taşıyan bölge evleri, halk mimarisinin en güzel örneklerinin sergilendiği eserler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma ile Akseki İlvat Köyleri ve çevresindeki evlerin incelenerek bilim dünyasına tanıtılmasıamaçlanmaktadır. Restore edilen birkaç evin dışında, içinde insan yaşamayan diğer evler doğanın ağır şartlarına terk edilmişdurumdadır.

Anahtar Kelimeler: