Özet:

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.372290 Osmanlı ilmiye ve taşra teşkilatı açısından çok önemli bir kurum olan kadılık müessesesinin yapısını ve işleyişini açıklayan alternatif kaynaklardan biri; bizzat görev başındaki kadılar tarafından tutulmuş notlardır. Kısaca “mecmua” diye adlandırılan bu kayıtlar, kadılık mesleği ve kazalar hakkında, başka kaynaklarda bulunamayacak çok önemli ve ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. İncelememize konu olan bu mecmuada hem Anadolu hem de Rumeli kadılıklarının XVII. yüzyıla ait rütbeleri yer almaktadır. Rumeli kadılıklarının XVII. yüzyıla ait rütbeleri hakkında bazı kayıtlar yayınlanmış olmasına rağmen; aynı dönemde Anadolu kadılık rütbelerinin ne olduğu bilinmemektedir. Elimizdeki bu belge ise XVII. yüzyıl Anadolu kadılık rütbelerini de içermesi hasebiyle, Anadolu kadılık rütbeleri hakkında tespit edilen ilk ve en erken tarihli belgedir. Burada; hem Anadolu kadılık rütbelerinin XVII. yüzyıldaki durumu ve ileriki dönemlerde göstereceği değişim hem de ilmiye teşkilatı araştırmaları için alternatif bir kaynak grubunu teşkil eden kadı mecmularının değeri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: