Abstract:

Türkiye’de “modern mimarlık” sıklıkla düşünsel ve ideolojik boyut ile biçimsel temsil üzerinden araştırılmış ve tartışılmıştır. Ancak luslararası araştırmalarla karşılaştırıldığında, Türkiye özelinde yapı malzemelerinin modern mimarlığa etkisi konusundaki araştırmalar yetersizdir. Makaleyle, yapıları var eden insanları, üretim mekanizmalarını, dönemin koşullarını ve bağlam ilişkilerini okuyabilmenin kendine özgü araçlarını üretmek amaçlanmaktadır. Kronoloji odaklı çalışmalarda, “savaş sonrası modernizmi” ve “1950-1980” aralığı içinde kendine özgülüğü yeterince vurgulanmayan 1970’li yıllardaki mimarlık üretiminin, yapı malzemesi olarak alüminyum üzerinden, üretim, eleştiri ve kültür çerçevesinde okunması hedeflenmiştir. 1950’ler sonrasında, özgün ve öncül örneklerin verildiği 1960’lar ve endüstrileşmenin hız kazandığı, standardizasyonun başlangıcı kabul edilebilecek 1970’ler çalışmanın odağında yer almaktadır. Çalışmaya konu edinilen bir şehir olarak Ankara, söz konusu dönemde, Türkiye’deki yapılaşma tarihi açısından da bir eşiği işaret eder. Ankara’nın kentsel gelişimi, nüfus ve iş gücündeki artış, yeni kurulan birimleri ile genişleyen bürokratik kurumlar için yapı ihtiyacına verilen cevap, “Ankara Mimarlığı” tanımını haklı çıkarmaktadır. Ankara’da 1960-1980 arasındaki dönemde üretilen mimarlığı “uluslararası” ve “modern” olarak tanımlamak genel ve kabul gören bir yargıdır. Bu mimarinin biçimsel, işlevsel var oluş koşulları, bunlara duyulan ihtiyaç ve bu yapıları var eden mekân-politikalar, dahil olan aktörler ve kurumlar üzerine araştırmaların derinleştirilmesiyle, bu dönemde yapılı çevrenin üretim süreci hakkındaki bilgimizi genişletecek açılımlar yaratma potansiyeli açıkça hissedilmektedir.

Keywords: