Abstract:

İkinci konut olgusunun satın alma gücünün ve serbest zaman artışına bağlı olarak, öncelikle gelişmiş ülkelerde görüldüğü bilinmektedir. Süreç içerisinde yaşam tarzlarında meydana gelen değişiklikler, boş zaman kullanımı ve rekreasyon aktivitesi için oluşan yüksek talep; ikinci konut kavramının gelişmesi ve yaygınlaşmasının en önemli nedenleri olarak görülmektedir. Kent yaşamının ayrılmaz bir parçası haline gelen ikinci konutlar, mekânın sosyo-kültürel yapısını farklılaştırarak ekonomik yapının yeniden şekillenmesini sağlamış, bir yönüyle de yerleşim alanlarının büyüme yönünü belirlemiştir. Bu nedenlerle ikinci konut kent mekânın büyümesi ve biçimlenmesinde önemli dinamiklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. İstanbul’un kıyı alanlarında ikinci konut alanlarına doğru saçaklanarak büyümesi, kentleşmenin derecesine işaret eden bir olgudur. Özellikle 1980 sonrasında artan nüfus ve yapılaşma baskısının, ikinci konut alanlarını birinci konuta (kentsel yerleşim alanlarına) dönüştürmek konusunda etkili olduğu görülmektedir. Makalenin temel amacı, İstanbul kenti kıyılarında yer seçen ikinci konut alanlarının mekânsal karakterleri (mekân kalitesi, erişilebilirlik, doğal yapı üzerinde oluşturduğu etki, kullanım- tüketim dengesi) ile sosyal yapıları arasındaki ilişkilerinin sorgulanmasıdır. İkinci konut alanlarının yer seçimi kriterleri açıklanırken, çalışma, tanımlanan ilişkilerin tarihsel süreç içinde nasıl bir değişime uğradığı ve kentin büyüme yönü üzerinde ne derece etkili olduğunu ortaya koymuştur. Bu kapsamda İstanbul’un farklı kıyı alanlarında yer alan ikinci konutların; kullanıcı profili ve mekânsal gelişiminin açıklanması hedeflenmiştir. Anket çalışmalarından elde edilen veriler kullanılarak farklı alt bölgelerde kümelenen ikinci konut alanlarının farklılaşan sosyal, ekonomik ve mekansal yapıları karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır.

Keywords: