Abstract:

Klasik Türk edebiyatı estetik, biçim ve ifade açısından birtakım usul ve kurallara sıkı sıkıya bağlıdır. Bu usul ve kuralların başında belagat ve fesahat kuralları gelmektedir. Belagat, lafız ile mananın en güzel şekilde uyumudur. Tek tek lafızlarla değil metin ve cümlelerdeki lafızların birlikteliği ve ifade ettikleri mana ile ilgilenir. Belagat için öncelikli şart olan fesahat ise sözün doğru, açık ve kolay anlaşılır olmasını konu alır. Klasik Türk şiiri, belagat ilminin konusu olan pek çok sanat ve üslup özelliğini, tekniğini barındırır. Bununla birlikte klasik Türk şairleri genellikle şiir sanatı hakkındaki görüşlerini belirtirken veya şiirlerine ve şairliklerine övgüde bulunurken doğrudan ve dolaylı olarak belagat ve dâhilindeki kavram ve terimlere ilişkin görüş ve düşüncelerini de ifade etmiş, konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Şairlerin belagate ilişkin kavram ve terimlere yaklaşımları klasik Türk şiiri estetiğinin anlaşılması ve şiirlerin incelenmesi açısından önem arz etmektedir. Çalışmada fesahat ve belagat disiplinlerine ait başlıca kavram ve terimler divanlardan taranarak şairlerin bu kavram ve terimleri algılayış biçimleri hakkında ipuçlarına ulaşılmaya çalışılmıştır. Şairlerin belagat kavram ve terimlerine yaklaşımları genelde belagat kitaplarında belirtilen kurallara paralel olmakla birlikte bazen de genel yaklaşımdan farklılıklar teşkil ettiği görülmüştür.

Keywords: