Özet:

Bir kelimenin aslında bulunmayan bir ünsüzün ortaya çıkmasına ünsüz türemesi adı verilir. Ünsüz türemesi ön ses türemesi, iç ses türemesi ve son ses türemesi olmak üzere üç şekilde gerçekleşir. Bu ses olayı daha çok ağızlarda görülmektedir. Bu çalışma Anadolu ağızlarına ait eserleri inceleyerek ağızlardaki ünsüz türemesi örneklerini tespit etmeyi amaçlamıştır. Bu amaçla taranan eserler seçilirken Anadolu ağızları ile ilgili tasnifler göz önünde tutulmuştur. Çalışmada bu tasniflerde yer alan ana gruplar ile her bir grubun alt grubuna ait belirli ağızlar yer almaktadır. Anadolu ağızları ile ilgili tasniflerde belirtilen Batı grubu ağızlarından (Malatya, Uşak, Edirne, Nevşehir ve Ordu) Doğu grubu ağızlarından (Keban-Baskil-Ağın, Erzincan, Kars, Erzurum, Urfa) ve Kuzey Doğu grubu ağızlarından (Rize ve Trabzon) olmak üzere toplamda on iki eser incelenmiştir. Bu çalışmada tarama yöntemi esas alınmıştır. Elde edilen bulgulardan hareketle ünsüz türemeleri üç başlık altında tasnif edilmiştir. Ünsüz türemesiyle ilgili ağızlardaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: