Abstract:

Bu çalışmada Smith ve Marx üzerinden tarihsel bir karşılaştırma ile Marksist iktisat teorisinin kuram içindeki yeri tartışılmaktadır. Temel paradigmalarının ortaya çıkışı açısından değerlendirildiğinde Smith, piyasanın başat olduğu toplumsal ilişkiler bağlamında, değerin kaynağının emek olduğu temel savıyla yeni bir bilim dalı olarak ekonomi politiğin ilk temsilcisidir. Dışlanan kavramsal yapı zemininde yükselen ve Smith’in elinde evrensellik iddiası nedeniyle tutarsız gelişen kavramlar; Marx tarafından tarihsel bir zeminde ve olguların işleyişlerinin çelişkili doğaları açıklanarak yeniden tanımlanmıştır. Çalışmanın amacı, iktisadi doktrinler bakımından klasik akımın içinde gösterilmesi öğretide halen bir tartışma konusu olan Marksizmin, klasik iktisat teorisinin olumsuzlanmasıyla tarihin tozlu sayfalarına kaldırılabilecek bir teori olmadığını göstermektir. Bu nedenle teorilerin temel paradigmalarını ortaya koyuşlarındaki yöntemlerinden başlayarak; her bir açıdan iktisadi olguların işleyişinin zeminine ilişkin varsayımları ortaya konmuştur. Ardından iktisadi kavramlarının üzerinde yükseldiği değer ve emek-değer teorisine dair temel yaklaşımları analiz edilerek her iki doktrinin tarihsel olarak karşılaştırılması gerçekleştirilmiştir. Bu tarihsel izlek üzerinden yapılan tartışma sonucu Marx’ın bir klasik iktisatçı olarak değerlendirilemeyeceği öne sürülmektedir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde yöntemleri, temel varsayımları ve kavramlarının teori içerisindeki tanımlamalarıyla, tarihsel olarak iki farklı kuram ortaya çıkmaktadır. Kavramların biçimsel benzerliği aynı teorik çatı altında sınıflandırılmaları için yeterli değildir. Bu nedenle çalışmada, iktisadın genel kabullerine yönelik bir sorgulamanın gerekliliği de vurgulanmaktadır.

Keywords: